خبرگزاری آریا -اعلام آمادگی فرانسه و بریتانیا برای هماهنگی در بازدارندگی هسته‌ای و محافظت از اروپا در برابر «تهدیدات شدید» نشان‌دهنده تحول مهمی در دکترین دفاعی این دو کشور است. این اقدام در شرایطی رخ می‌دهد که امنیت اروپا به دلیل تنش‌های ژئوپلیتیکی، به‌ویژه پس از عملیات نظامی روسیه در اوکراین در سال 2022، با چالش‌های جدی مواجه شده است. از منظر منافع استراتژیک ایران، این تحول می‌تواند پیامدهای مهمی برای سیاست خارجی، امنیت منطقه‌ای، و تعادل قدرت در سطح جهانی داشته باشد.
تحلیل از منظر منافع استراتژیک ایران
1. تأثیر بر توازن قدرت جهانی
هماهنگی هسته‌ای بین فرانسه و بریتانیا به‌عنوان دو قدرت هسته‌ای اروپای غربی، می‌تواند نشانه‌ای از تلاش غرب برای تقویت جبهه متحد در برابر رقبای جهانی، به‌ویژه روسیه و چین باشد. از منظر ایران، این اقدام ممکن است به تشدید تقابل بلوک غربی با محور شرقی (روسیه، چین، و تا حدی ایران) منجر شود. ایران که روابط استراتژیکی با روسیه و چین دارد، ممکن است این هماهنگی را به‌عنوان تلاشی برای محدود کردن نفوذ این کشورها در منطقه و جهان تفسیر کند. این موضوع می‌تواند فشارهای دیپلماتیک و نظامی بر ایران را افزایش دهد، به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌ها.
2. پیامدهای منطقه‌ای برای خاورمیانه
ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای در خاورمیانه، همواره نسبت به حضور و نفوذ قدرت‌های غربی در منطقه حساس بوده است. تقویت همکاری دفاعی فرانسه و بریتانیا، به‌ویژه در چارچوب ائتلاف حمایت از اوکراین، ممکن است به‌طور غیرمستقیم بر سیاست‌های این کشورها در خاورمیانه تأثیر بگذارد. به‌عنوان مثال، فرانسه و بریتانیا ممکن است با هماهنگی بیشتر در سیاست‌های دفاعی خود، رویکرد سخت‌گیرانه‌تری نسبت به برنامه هسته‌ای ایران یا فعالیت‌های منطقه‌ای آن (مانند حمایت از گروه‌های مقاومت) اتخاذ کنند. این امر می‌تواند به افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی بر ایران منجر شود.
3. تأثیر بر مذاکرات هسته‌ای ایران
بیانیه مشترک فرانسه و بریتانیا مبنی بر حفظ حاکمیت در تصمیم‌گیری برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای، اما هماهنگی در برابر تهدیدات مشترک، می‌تواند سیگنالی به ایران باشد که غرب در حال تقویت موضع خود در برابر برنامه‌های هسته‌ای غیرغربی است. از آنجا که فرانسه یکی از اعضای کلیدی گروه 1+5 در مذاکرات برجام بوده، این تحول ممکن است به معنای سخت‌گیری بیشتر این کشور در مذاکرات آینده باشد. ایران باید با دقت این تحولات را رصد کند و استراتژی دیپلماتیک خود را برای حفظ منافع ملی و جلوگیری از انزوای بیشتر تنظیم کند.
4. فرصت‌های دیپلماتیک برای ایران
با وجود چالش‌ها، این تحول می‌تواند فرصت‌هایی برای ایران نیز ایجاد کند. هماهنگی هسته‌ای فرانسه و بریتانیا ممکن است به کاهش وابستگی اروپا به ایالات متحده در زمینه دفاع هسته‌ای منجر شود، که این امر می‌تواند شکاف‌هایی در اتحاد غربی ایجاد کند. ایران می‌تواند از این شکاف‌ها برای تقویت روابط دیپلماتیک با کشورهای اروپایی بهره‌برداری کند، به‌ویژه با کشورهایی که ممکن است نسبت به یکپارچگی بیش از حد با سیاست‌های ایالات متحده محتاط باشند. همچنین، ایران می‌تواند با تقویت روابط با روسیه و چین، به‌عنوان شرکای استراتژیک، تعادل قدرت را به نفع خود تغییر دهد.
5. تهدیدات بالقوه برای ایران
بیانیه فرانسه و بریتانیا مبنی بر اینکه «هر دشمنی که منافع حیاتی این دو کشور را تهدید کند، با نیروهای هر دو کشور مواجه خواهد شد»، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم ایران را نیز هدف قرار دهد. اگرچه ایران مستقیماً در این بیانیه ذکر نشده، اما فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، به‌ویژه در حوزه‌هایی که با منافع غرب (مانند ثبات خاورمیانه یا امنیت انرژی) تعارض دارد، ممکن است به‌عنوان تهدید تلقی شود. این امر می‌تواند به افزایش فشارهای نظامی یا اقتصادی از سوی این دو کشور منجر شود.
راهبردهای پیشنهادی برای ایران
تقویت دیپلماسی چندجانبه: ایران باید با تقویت روابط با کشورهای غیرغربی، به‌ویژه روسیه و چین، و همچنین کشورهای غیرمتعهد، از انزوای دیپلماتیک جلوگیری کند.
رصد دقیق تحولات اروپا: ایران باید تحولات دفاعی و سیاسی اروپا را به‌دقت رصد کند تا از تأثیرات احتمالی بر منافع خود آگاه باشد.
انعطاف‌پذیری در مذاکرات هسته‌ای: برای کاهش فشارهای احتمالی از سوی فرانسه و بریتانیا، ایران می‌تواند رویکردی انعطاف‌پذیرتر در مذاکرات هسته‌ای اتخاذ کند، بدون آنکه از خطوط قرمز خود عقب‌نشینی کند.
تقویت بازدارندگی منطقه‌ای: ایران باید با تقویت توان دفاعی و موشکی خود، به‌عنوان یک ابزار بازدارندگی، آمادگی لازم برای مواجهه با هرگونه تهدید احتمالی را حفظ کند.
در نهایت:
هماهنگی بازدارندگی هسته‌ای فرانسه و بریتانیا نشان‌دهنده تلاش این دو کشور برای تقویت جایگاه خود در برابر تهدیدات جهانی و منطقه‌ای است. از منظر ایران، این تحول می‌تواند هم چالش‌هایی (مانند افزایش فشارهای غربی) و هم فرصت‌هایی (مانند بهره‌برداری از شکاف‌های درون غربی) ایجاد کند. ایران باید با اتخاذ یک استراتژی هوشمندانه و چندوجهی، از منافع ملی خود در این محیط پیچیده ژئوپلیتیکی محافظت کند.