خبرگزاری آریا -در پی حمله نظامی ایالات متحده آمریکا به سه سایت هسته‌ای کشور در فردو، نطنز و اصفهان که در سحرگاه امروز صورت گرفت، موجی از واکنش‌های رسمی و مردمی در داخل و خارج کشور به راه افتاده است. سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای شدیداللحن، ابعاد حقوقی، راهبردی و پیامدهای این اقدام غیرقانونی را تشریح کرده است. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، تحلیل آریا از این بیانیه و جایگاه آن در چارچوب مناسبات بین‌المللی و سیاست داخلی ایران است.
***
در پی حملات نظامی اخیر به تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان، سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای رسمی، ضمن محکومیت شدید این اقدام، به تبیین ابعاد حقوقی، سیاسی و راهبردی ماجرا پرداخت. این بیانیه در برهه‌ای حساس صادر شده و واجد نکات کلیدی برای فهم موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در قبال نقض آشکار حقوق بین‌الملل است.
1. نقض فاحش تعهدات بین‌المللی توسط ایالات متحده
بیانیه با استناد به مفاد معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و موافقتنامه پادمان، تأکید دارد که تأسیسات یادشده تحت نظارت مستمر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده و حمله نظامی به این سایت‌ها نقض آشکار تعهدات بین‌المللی آمریکا تلقی می‌شود. این حمله همچنین با اصول مندرج در منشور سازمان ملل و موازین حقوق بشر بین‌المللی در تضاد است.
2. انتقاد از نهادهای ناظر بین‌المللی
در بخشی از بیانیه، سازمان انرژی اتمی از آن‌چه «بی‌تفاوتی و بلکه همراهی» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال حملات یادشده خوانده، به‌شدت انتقاد کرده است. این موضع‌گیری می‌تواند به‌عنوان هشداری درباره کاهش سطح همکاری‌های فنی آینده با آژانس قلمداد شود، مگر آن‌که این نهاد در مسیر بی‌طرفی و تعهد به وظایف خود تجدیدنظر نماید.
3. تأکید بر استمرار مسیر فناوری هسته‌ای
سازمان انرژی اتمی ضمن تجلیل از جان‌فشانی شهدای هسته‌ای، اعلام کرده که با تکیه بر توان علمی هزاران متخصص داخلی، اجازه نخواهد داد این حملات خللی در روند توسعه صنعت هسته‌ای صلح‌آمیز کشور ایجاد کند. این بیانیه، علاوه بر نمایش اقتدار علمی داخلی، حامل پیامی روشن برای جامعه جهانی درباره عزم ایران در حفظ و گسترش توانمندی‌های مشروع هسته‌ای خود است.
4. فراخوان به جامعه جهانی برای محکومیت اقدامات غیرقانونی
بیانیه با توصیف اقدام نظامی اخیر به‌عنوان «قواعد جنگل»، خواهان همیاری جامعه جهانی در محکومیت آن و حمایت از حقوق مشروع ایران شده است. این فراخوان، نشان از تلاش ایران برای بهره‌برداری حقوقی و دیپلماتیک از سازوکارهای بین‌المللی در احقاق حقوق خود دارد.