خبرگزاری آریا-سیاست‌های تعرفه‌ای دونالد ترامپ، که با هدف تحمیل فشارهای اقتصادی بر شرکای تجاری آمریکا آغاز شد، تأثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی به‌ویژه در بخش‌هایی از بازارهای نوظهور به همراه داشته است. همانطور که روزنامه گاردین در گزارشی عنوان کرد، این سیاست‌ها موجب نگرانی فراوان در آمریکا به دلیل سقوط شاخص‌های وال‌استریت، افزایش تورم و بی‌ثباتی بازارها شده‌اند. اما پیامدهای این تصمیمات فراتر از مرزهای آمریکا رفته و اقتصاد کشورهایی مانند ایران را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
تأثیرات عمومی تعرفه‌های ترامپ در اقتصاد جهانی
سیاست‌های تعرفه‌ای اعمال‌شده توسط دولت ترامپ به‌عنوان بخشی از جنگ تجاری، موجب افزایش هزینه‌های تولید، کاهش تقاضای بین‌المللی و اختلال در زنجیره‌های تأمین شد. این تعرفه‌ها هزینه کالاها را افزایش داده و تورم جهانی را بالا برده است. علاوه بر این، با افزایش تعرفه متقابل از سوی کشورهای هدف، فشار بر شرکت‌های چندملیتی افزایش پیدا کرده و ناظر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش ریسک رکود جهانی می‌باشد.
از نظر تحلیلگران، این تحرکات تجاری، علاوه بر ایجاد نوسانات در بازارهای مالی، انباشت عدم اطمینان اقتصادی را در سطح بین‌المللی افزایش داده‌اند. سرمایه‌گذاران در سراسر جهان، به ویژه در بازارهای نوظهور، به دلیل نگرانی از اثرات جانبی این اقدامات، رویکرد خود را به سرمایه‌گذاری تغییر داده‌اند و این تغییر رویکرد می‌تواند فرایند رشد اقتصادی را متأثر سازد.
پیامدهای تعرفه‌های آمریکا بر اقتصاد ایران
1. افزایش هزینه‌های واردات:
ایران به عنوان کشوری که در روند واردات متکی به کالاهایی از چین و سایر کشورهای آسیایی می‌باشد، به طور مستقیم از افزایش تعرفه‌های اعمال‌شده علیه کالاهای آسیایی متأثر شده است. افزایش قیمت کالاهای وارداتی، از جمله کالاهای اساسی و صنعتی، مستقیما بر هزینه‌های تولید در داخل کشور تأثیر می‌گذارد. این امر نه تنها قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان نهایی را بالا می‌برد، بلکه فشار تولیدی را نیز افزایش می‌دهد.
2. کاهش رقابت‌پذیری صادرات غیرنفتی:
با کاهش تقاضای جهانی و افزایش هزینه‌های تولید، کالایی که از ایران صادر می‌شود، با رقابت شدیدتری در بازارهای بین‌المللی مواجه می‌شود. در حالی که بخش نفتی ایران همچنان تحت تأثیر تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد، صادرات غیرنفتی می‌تواند ابزاری برای افزایش درآمدهای ارزی باشد؛ اما فشار تعرفه‌ای و کاهش تقاضای بین‌المللی، این بخش را در معرض چالش‌های جدی قرار داده است.
3. افزایش تورم داخلی:
افزایش هزینه کالاهای وارداتی مستقیماً به افزایش تورم داخلی منجر می‌شود. در حالی که کشور از سالیان گذشته در مقابله با تورم با چالش‌هایی مواجه بوده است، افزایش ناگهانی قیمت کالاها و مواد اولیه می‌تواند فشار اضافی بر بودجه خانوارها وارد کرده و منجر به کاهش قدرت خرید عموم مردم شود. این موضوع به ویژه در قطعاتی از بازار که نیاز به واردات فناوری و تکنولوژی دارند، قابل‌تشخیص است.
4. کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی:
بی‌ثباتی اقتصادی جهانی، همراه با شوک‌های ناشی از جنگ تجاری و تعرفه‌های سنگین، اطمینان سرمایه‌گذاران خارجی و حتی شرکت‌های داخلی را تحت‌الشعاع قرار داده است. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند با ریسک‌های کمتر رو به بازارهایی بروند که شرایط اقتصادی در آن‌ها پایدارتر است. کاهش جریان سرمایه‌های خارجی، بویژه در صنایعی که به فناوری و نوآوری وابسته‌اند، تأثیر منفی بر رشد بلندمدت اقتصاد ایران دارد.
فرصت‌ها و راهکارها برای مقابله با پیامدها
با وجود چالش‌های ارائه‌شده، بحران ناشی از جنگ تعرفه‌ای و نوسانات تجاری جهانی می‌تواند فرصت‌هایی را نیز برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد. جهت بهره‌گیری از این فرصت‌ها و کاهش آسیب‌های وارده، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
- تقویت تولید داخلی:
با تاکید بر شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید»، صنعت‌های داخلی باید با سیاست‌های حمایتی دولت، حوزه‌های آسیب‌دیده را تقویت کنند. ایجاد بسترهای حقوقی و مالی مناسب می‌تواند سبب کاهش وابستگی به واردات و افزایش جایگاه تولید داخلی گردد.
- تنوع‌بخشی به منابع تأمین کالا و خدمات:
با ایجاد روابط تجاری با کشورهای دیگر و کاهش وابستگی به بازارهای سنتی، ایران می‌تواند از شوک‌های ناشی از تعرفه‌های آمریکا محافظت نماید.
- اصلاحات اقتصادی و دولتی:
دولت باید با اجرای اصلاحات ساختاری، بسترهای اقتصادی را جهت جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تقویت کند. افزایش شفافیت و بهبود فضای کسب‌وکار، می‌تواند اطمینان سرمایه‌گذاران را جلب کند.
- تقویت همکاری‌های منطقه‌ای:
همکاری اقتصادی با همسایگان و کشورهایی که در تعاملات اقتصادی منطقه‌ای فعال هستند، می‌تواند راهکاری برای گذار از شوک‌های گلوبالیزاسیون باشد و تعاملات تجاری جدیدی را به ارمغان آورد.
در پایان به طور فشرده می توان گفت که:
سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا و جنگ تجاری ناشی از آن، پیامدهای گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشته و به‌وضوح اثرات مخربی بر بازارهای مالی و تجاری به همراه داشته‌اند. اقتصاد ایران، که هم‌اکنون با چالش‌های داخلی از جمله تحریم‌ها و مشکلات ساختاری مواجه است، از این نوسانات تأثیر منفی می‌بیند. افزایش هزینه‌های وارداتی، کاهش صادرات غیرنفتی، تورم بالا و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، همه از آشکارترین پیامدها هستند.
برای گذار از این بحران، ایران باید با اجرای اصلاحات ساختاری و تقویت تولید داخلی، جایگاه خود را در بازار جهانی تثبیت کند. تنها با ایجاد یک محیط اقتصادی پایدار و باز، می‌توان از اثرات منفی جنگ تجاری جلوگیری کرد و در عین حال فرصت‌های جدیدی برای رشد اقتصادی فراهم آورد. شرایط اقتصادی جهانی تغییرات زیادی را به همراه دارد؛ در این میان، پاسخ‌گویی صحیح و استراتژیک ایران، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین مسیر اقتصادی آینده کشور ایفا کند.
سرویس تحلیل آریا