به گزارش خبرنگار اقتصادی آریا؛ رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای طی نشست خبری پیرامون تمهیدات و اقدامات انجام شده در زمینه تسهیل تردد و جابجایی زائران اربعین حسینی با اشاره به تجربه سال‌های گذشته در برگزاری راهپیمایی اربعین، از شکل‌گیری تدریجی یک الگوی موفق در خدمت‌رسانی جاده‌ای به زائران خبر داد و گفت: این راهپیمایی عظیم در گذر سال‌ها، هم از منظر اجتماعی و حماسی و هم از لحاظ کیفیت خدمات، روندی رو به رشد داشته است. خدمات ارائه‌شده از سوی این سازمان نیز بیش از گذشته ابعاد عملیاتی و حرفه‌ای خود را نشان داده و نهادینه شده‌اند.
وی با بیان اینکه بخش عمده بار زائران از طریق جاده‌ها و مرزهای شش‌گانه کشور جابه‌جا می‌شود، تصریح کرد: نقش زیرساخت‌های جاده‌ای و ناوگان حمل‌ونقل عمومی در ایام اربعین بیش از پیش نمایان شده و سازمان راهداری به پشتوانه تجربه‌های پیشین، آمادگی مناسبی برای پاسخگویی به این تقاضای بزرگ دارد.
اکبری با اشاره به این که امروز مردم خود آگاهانه زمان سفر، مرز خروجی، و نحوه تردد را انتخاب می‌کنند و این پیشرفت، نتیجه تلاش‌ها و اطلاع‌رسانی‌های مستمر است اظهار داشت : متاسفانه همچنان با کمبود اتوبوس در برخی مقاطع مواجه هستیم و امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده و هماهنگی‌های میان‌بخشی، بتوانیم امسال خدمات مناسبی هم در مسیر رفت و هم در مسیر بازگشت ارائه دهیم.
تغییر آرایش ناوگان پس از اربعین و حرکت به سمت مشهد
اکبری زمان اجرای طرح جابه‌جایی زائران را از چهارم تا بیست‌وششم صفر اعلام کرد و گفت: ما پیش‌بینی کرده‌ایم که تا سه روز پس از اربعین، بیش از 90 درصد زائران به کشور بازگردند. بلافاصله پس از این بازگشت، ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کشور برای پاسخگویی به موج سفرهای زیارتی به مشهد مقدس، از مرزها به سمت شرق کشور تغییر مسیر می‌دهد.
وی ادامه داد: تا بامداد امروز، یک‌میلیون و 170 هزار نفر به‌صورت زمینی از مرزهای کشور به سمت عتبات خارج شده‌اند و تاکنون 263 هزار نفر نیز به کشور بازگشته‌اند. اگر این آمار را با سه‌ونیم میلیون نفری که پارسال عازم شدند مقایسه کنیم، حدود 2.3 میلیون نفر هنوز سفر خود را آغاز نکرده‌اند که نشان‌دهنده شلوغی بسیار بالای روزهای پیش رو است.
اجرای طرح «نذر سفر» برای کاهش فشار بر حمل‌ونقل عمومی
رئیس سازمان راهداری با معرفی طرح جدیدی به‌نام «نذر سفر» گفت: در این طرح از خانواده‌هایی که با خودروی شخصی به مرزها سفر می‌کنند خواسته‌ایم که اگر ظرفیت خالی دارند، یک یا دو نفر از اطرافیان، همسایگان یا دوستان را نیز همراه خود ببرند. این اقدام، علاوه بر اینکه نوعی مشارکت معنوی در خدمت به زائران است، به کاهش هزینه‌های فردی، کاهش فشار بر حمل‌ونقل عمومی و افزایش ایمنی سفر نیز کند. وی با بیان اینکه محتواهای رسانه‌ای این طرح در فضای مجازی منتشر شده و از امروز نیز در رسانه ملی پخش خواهد شد، افزود: این طرح با استقبال خوبی مواجه شده و می‌تواند بخشی از بار حمل‌ونقل را در مسیر رفت کاهش دهد.
اکبری گفت: از مجموع یک‌میلیون و 170 هزار نفر زائر خروجی، 288 هزار نفر با ناوگان عمومی، عمدتاً اتوبوس، عازم عتبات شده‌اند. این در حالی است که پارسال این عدد 850 هزار نفر بود. یعنی هنوز حدود 550 هزار نفر با ناوگان عمومی راهی نشده‌اند که احتمالاً در روزهای آینده سفر خود را آغاز خواهند کرد.
وی افزود: با توجه به اینکه از مجموع 22 روز اجرای طرح، 12 روز گذشته و تنها 10 روز باقی مانده است، هفته آینده پرترددترین هفته خواهد بود و در برخی روزها نیاز به دو برابر ناوگان نسبت به روزهای گذشته داریم. اوج تردد مسیر رفت در سه روز آینده است و باید آمادگی ویژه‌ای برای این ایام داشته باشیم.
رئیس سازمان راهداری با اشاره به آمادگی استان‌ها برای این حجم از تقاضا گفت: تمامی مدیران استانی از امشب در پایانه‌های مسافری مستقر خواهند شد تا بلیت مورد نیاز زائران را، چه به‌صورت اینترنتی و چه حضوری، تأمین کنند. سرویس‌های جدید و فوق‌العاده نیز در همین راستا در نظر گرفته شده‌اند.
مرز مهران همچنان پرترددترین مرز
اکبری با اعلام آمار 12 هزار سفر رفت با اتوبوس و 48 هزار نفر بازگشتی تا این لحظه گفت: عمده این ترددها از مرز مهران با سهم 48 درصدی و سپس شلمچه با 32 درصد صورت گرفته است. سهم شلمچه نسبت به سال گذشته حدود 5 درصد رشد کرده و به مهران نزدیک‌تر شده است. در سال گذشته، تنها 25 درصد از ترددها از طریق شلمچه انجام می‌شد.
وی ادامه داد: مرز چذابه با 8 درصد و خسروی با 9 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. البته سهم مرز خسروی امسال کاهش داشته که به‌رغم زیرساخت‌های مناسب و شرایط آب‌وهوایی مطلوب، چندان خوشایند نیست. انتظار داریم با فعال‌تر شدن مرز خسروی در روزهای آینده، این سهم افزایش یابد. سهم سایر مرزها همچون باشماق و تمرچین نیز مجموعاً به یک تا دو درصد می‌رسد.
کمبود 5 هزار دستگاه اتوبوس برای جابجایی زائرین اربعین
رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در ادامه با اشاره به پیش‌بینی‌ها درباره نیاز ناوگان حمل‌ونقل عمومی در ایام اربعین گفت: برآورد ما این بود که اگر امسال سفرهای جاده‌ای اربعین حدود 5 درصد افزایش یابد، در مجموع به حدود 900 هزار نفر جابه‌جایی با اتوبوس خواهیم رسید که برای پاسخگویی به این تقاضا، به 11 هزار دستگاه اتوبوس نیاز داریم.
وی ادامه داد: در حال حاضر حدود 6 هزار و 500 دستگاه اتوبوس در ناوگان عمومی موجود است که با احتساب نیاز داخل کشور، کمبود ما به حدود 5 هزار دستگاه می‌رسد. برای جبران این کمبود، شناسایی اتوبوس‌های متعلق به سایر دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها، از جمله ناوگان دولتی، شرکت‌ها، صنایع و کارخانجات در دستور کار قرار گرفته است.
اکبری با اشاره به جلسات برگزار شده در ستاد مرکزی اربعین و دولت گفت: با ابلاغ معاون اول محترم رئیس‌جمهور، سهم مشخصی از ناوگان هر وزارتخانه برای ایام اربعین تعیین شده است. این اتوبوس‌ها در بازه زمانی 21 تا 27 صفر، یعنی سه روز قبل و سه روز بعد از اربعین، باید در اختیار سازمان راهداری قرار بگیرند تا امکان خدمت‌رسانی بدون اختلال در حمل‌ونقل عمومی فراهم شود.
وی افزود: در حال حاضر، وزارتخانه‌ها در حال جمع‌بندی آمار و ارائه اطلاعات مربوط به ناوگان خود هستند. برخی استان‌ها نیز آمار صنایع را استخراج کرده و تعدادی از این اتوبوس‌ها را وارد چرخه خدمت‌رسانی به زائران کرده‌اند. هرچند هنوز نمی‌توان عدد دقیق اتوبوس‌های اختصاص‌یافته از سوی وزارتخانه‌ها را اعلام کرد، اما نسبت به تحقق این برنامه خوش‌بین هستیم. اکبری تأکید کرد: این کمک نه به سازمان راهداری، بلکه به مردم و زائران است .
نوسازی ناوگان، چالش ساختاری حمل‌ونقل جاده‌ای
رئیس سازمان راهداری در ادامه با اشاره به کمبود ساختاری ناوگان کشور گفت: هم‌اکنون حدود 8 تا 9 هزار دستگاه اتوبوس در سطح کشور کم داریم و متأسفانه در سال‌های گذشته به دلایل مختلف از جمله عدم تخصیص بودجه و عدم اجرای مصوبات دولت و مجلس، نوسازی ناوگان به‌صورت مؤثر انجام نشده است.
وی افزود: در طول یک سال گذشته تنها حدود 200 دستگاه اتوبوس به ناوگان کشور اضافه شده است که از این تعداد، 25 دستگاه اخیراً و به‌صورت موردی وارد چرخه شده‌اند. اگرچه وعده‌هایی درباره اضافه شدن تعداد بیشتری از این ناوگان تا پیش از اربعین داده شده، اما با توجه به زمان اندک باقی‌مانده، نمی‌توان انتظار تحول اساسی داشت.
اکبری با بیان اینکه خوش‌بینی‌هایی نسبت به اجرای کامل مصوبات وجود دارد، اظهار داشت: بر اساس تفاهم‌نامه‌های امضا شده با وزارت صنعت، معدن و تجارت و جلسات اخیر با وزارت نفت، امیدواریم بتوانیم تا پایان امسال هزار دستگاه اتوبوس به ناوگان اضافه کنیم و در سال آینده نیز دو هزار دستگاه دیگر وارد چرخه شوند. در مجموع، پیش‌بینی ما اضافه شدن سه هزار دستگاه اتوبوس تا پایان سال 1405 است که می‌تواند گامی مثبت در جبران کمبود فعلی باشد.
وی با اشاره به نشست‌های برگزار شده در ماه اخیر تصریح کرد: تنها در یک ماه گذشته بیش از 12 جلسه با نمایندگان دولت و مجلس درباره توسعه ناوگان و تأمین زیرساخت‌های آن برگزار شده است. همچنین مذاکراتی با خودروسازان داخلی برای تولید اتوبوس با استفاده از منابع صرفه‌جویی در مصرف سوخت و خروج ناوگان فرسوده از چرخه انجام شده که در صورت تحقق، می‌تواند به بهبود شرایط حمل‌ونقل عمومی در کشور کمک شایانی کند.
تعیین نرخ یکسان برای سفرهای اربعین
رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در ادامه با اشاره به تعیین نرخ کرایه اتوبوس‌ها در ایام اربعین، گفت: نرخ‌گذاری حمل‌ونقل مسافری برای زائران اربعین، نخستین‌بار به‌صورت منسجم و براساس «نفر-کیلومتر» انجام شده است تا عدالت در کرایه‌ها میان استان‌های مختلف رعایت شود. اکبری یادآور شد: در سال‌های گذشته، نرخ کرایه سفرهای جاده‌ای در ایام اربعین بدون الگوی مشخص و گاه با تفاوت‌های عجیب میان استان‌ها تعیین می‌شد. امسال با همکاری صنوف، شرکت‌های حمل‌ونقلی و تشکل‌های مربوطه، موفق شدیم نرخ‌گذاری را به‌صورت علمی و منظم انجام دهیم. وی ادامه داد: مسیر تمامی مراکز استان‌ها تا مرزها روی نقشه اندازه‌گیری و فاصله‌ها تبدیل به «نفر-کیلومتر» شد. در نهایت، نرخ هر کیلومتر برای هر نفر 1٬828 تومان تعیین شد. این عدد بسته به ظرفیت اتوبوس‌های 25 نفره، 35 نفره و 44 نفره، محاسبه و در قالب جدول به استان‌ها، صنوف و استانداران ابلاغ شد.
اکبری افزود: به‌عنوان نمونه، برای مسیر تهران تا مهران، در اتوبوس 44 نفره، نرخ بلیت حدود 880 هزار تومان تعیین شده است؛ در حالی که در اتوبوس‌های 35 نفره این رقم به حدود 1.1 میلیون تومان و در اتوبوس‌های 25 نفره به 1.4 میلیون تومان می‌رسد. این نرخ‌ها هم‌اکنون در سایت‌های فروش بلیت پایانه‌ها درج شده‌اند و بر اساس آخرین بررسی‌ها، تاکنون هیچ گزارش تخلف یا گران‌فروشی از سوی مردم ثبت نشده است. وی تاکید کرد: این نرخ‌ها فقط برای ایام اربعین و در بازه زمانی مشخص اعتبار دارند و بلافاصله پس از پایان ماه صفر، نرخ کرایه‌ها به روال عادی بازمی‌گردد. به‌طور طبیعی بعد از اربعین، تقاضایی برای سفر به مرزها از سوی مراکز استان‌ها وجود ندارد و حمل‌ونقل به وضعیت عادی برمی‌گردد.
بهبود زیرساخت‌ها در مرزها؛ آماده‌سازی 34 نقطه ایستگاهی
رئیس سازمان راهداری از بهبود چشم‌گیر زیرساخت‌های مرزی در سال جاری خبر داد و گفت: در تمامی مرزهای زمینی کشور، به‌ویژه مهران، شلمچه، چذابه، خسروی، باشماق و تمرچین، امکانات رفاهی و بهداشتی ارتقا یافته و محوطه‌ها آسفالت و مناسب‌سازی شده‌اند.
اکبری ادامه داد: در مجموع، 34 نقطه استقرار ایستگاهی در مرزها بهسازی شده، بیش از 5٬000 کیلومتر خط‌کشی جدید انجام شده، 107 راه فرعی و سه‌راهی اصلاح شده، و حدود 300 راهدار در استان‌های مرزی فعال شده‌اند تا عملیات خدمت‌رسانی با کیفیت و ایمنی بیشتری همراه باشد.
موج بازگشت از اربعین از هفته آینده آغاز می‌شود
اکبری در ادامه با اشاره به تقویم زمانی سفرهای بازگشت زائران، گفت: پیش‌بینی می‌شود از روز دوشنبه هفته آینده، موج بازگشت زائران آغاز شود و این روند تا یکی دو روز پس از روز اربعین ادامه یابد. در این بازه زمانی، سازمان دو مأموریت مهم دارد؛ یکی تأمین ایمنی جاده‌ها و دیگری تأمین ناوگان کافی برای برگشت زائران. وی با اشاره به احتمال بروز کمبود در ناوگان در اوج بازگشت‌ها، از آماده‌سازی طرح جایگزین خبر داد و گفت: برنامه‌ای به‌صورت احتیاطی طراحی شده که در صورت نیاز، حمل‌ونقل دو مرحله‌ای برای زائران مشهد یا تهران از طریق قطار انجام شود.
اکبری توضیح داد: اگر در روزهای پیک بازگشت، ناوگان اتوبوس پاسخ‌گو نباشد، از مهران به ایستگاه‌های راه‌آهن اندیمشک یا کرمانشاه سرویس‌دهی انجام می‌شود و از آنجا ادامه مسیر تا تهران یا سایر مقاصد توسط قطار انجام خواهد شد. اجرای این طرح منوط به شرایط روزهای پایانی هفته آینده است و به‌صورت رزرو، آماده‌سازی شده است.