خبرگزاری آریا - گذار از انرژی‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار اغلب کشورهای دنیا قرار دارد. در این میان بیش از 70 درصد از رشد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در آسیا رخ داده، در حالی که سایر مناطق، به ویژه آفریقا از این روند عقب مانده‌اند.
به گزارش مدیریت ارتباطات بورس انرژی ایران، به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر ( IRENA )، بیش از70 درصد از رشد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در آسیا رخ داده، در حالی که سایر مناطق، به ویژه آفریقا از این روند عقب مانده‌اند.
بر اساس گزارش «آمار انرژی‌های تجدیدپذیر 2025» که پنج‌شنبه 19 تیر 1404 از سوی آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) منتشر شد، به‌رغم رشد بیش از 15 درصدی ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 2024، شکاف رشد در میان مناطق مختلف در حال افزایش است.
آسیا مانند چند سال گذشته جایگاه پیشروی خود را حفظ کرده و 71 درصد از ظرفیت جدید تجدیدپذیرها در سال 2024 را به خود اختصاص داده است. پس از آن، اروپا و آمریکای شمالی (که به ترتیب 12.3درصد و 7.8 درصد در این افزایش سهم داشته‌اند) قرار دارند. این امر شکافی عظیم با آفریقا، اوراسیا، آمریکای مرکزی و کارائیب ایجاد می‌کند که مجموعاً تنها 2.8 درصد از کل افزایش ظرفیت تجدیدپذیرها را به خود اختصاص داده‌اند. آفریقا، به‌رغم فرصت‌های عظیم اقتصادی و توسعه‌ای، ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر خود را فقط 7.2 درصد افزایش داده است.
جهان در انتظار تولید 11 تراواتی انرژی‌های تجدیدپذیر
کارشناسان، از جمله مدیرکل آژانس انرژی‌های تجدیدپذیر و دبیر اجرایی تغییرات اقلیمی سازمان ملل، هشدار می‌دهند که با وجود این رشد، جهان در مسیر دستیابی به هدف توافق کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (COP28) برای سه برابر کردن ظرفیت تجدیدپذیرها تا سال 2030 قرار ندارد. ظرفیت اضافه شده در سال 2024 یک رکورد بود اما برای رسیدن به هدف 11.2 تراواتی، به رشد سالانه بسیار سریع‌تری نیاز است و با روند فعلی، جهان با کمبود مواجه خواهد شد.
اگرچه 582 گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر اضافه شده در سال 2024 یک رکورد افزایش سالانه محسوب می‌شود اما همچنان از سرعت لازم برای رسیدن به هدف جهانی سه برابری، یعنی 11.2 تراوات تا سال 2030، کمتر است.
اگر همین نرخ رشد سالانه ادامه یابد، جهان تنها به ظرفیت 10.3 تراوات از انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد رسید و 0.9 تراوات با هدف فاصله خواهد داشت. دستیابی به این هدف تا سال 2030 مستلزم آن است که ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر حتی با سرعتی بیشتر، یعنی سالانه 16.6 درصد در کمتر از پنج سال باقی‌مانده افزایش یابد.
تجدیدپذیرها در حال جایگزینی با سوخت فسیلی
روند ظرفیت تجدیدپذیرها هم‌چنین نشان‌دهنده سلطه انرژی خورشیدی و بادی است. این دو منبع مجموعاً 97.5 درصد از کل ظرفیت خالص افزوده شده تجدیدپذیرها در سال 2024 را به خود اختصاص داده‌اند و انرژی خورشیدی به تنهایی 453 گیگاوات افزایش یافته است. این امر رقابت‌پذیری اقتصادی انرژی خورشیدی را ثابت می‌کند؛ منبعی که فرصت‌های تجاری و امنیت انرژی را به سرعت و به طور پایدار فراهم می‌آورد.
انرژی بادی با 114 گیگاوات از کل افزایش ظرفیت تجدیدپذیرها در رتبه بعدی قرار دارد. با توجه به اینکه سهم تجدیدپذیرها از ظرفیت نصب‌شده در حال نزدیک شدن به سوخت‌های فسیلی است (46.2 درصد تجدیدپذیرها در مقابل 47.3 درصد سوخت‌های فسیلی)، این استدلال که انرژی‌های تجدیدپذیر یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای ایجاد شغل و پیشبرد رشد پایدار هستند، بیش از پیش قوت گرفته است.
این گزارش هم‌چنین رشد مداوم تولید برق تجدیدپذیر را نشان می‌دهد عمدتاً ناشی از انرژی خورشیدی و بادی است. تولید برق تجدیدپذیر در سال 2023 نسبت به سال 2022، 5.6 درصد رشد کرد و به 8928 تراوات-ساعت رسید. در همین حال، تولید برق غیرتجدیدپذیر در سال 2023 نسبت به سال 2022 تنها 1.2 درصد رشد داشته است. به این ترتیب، تا سال 2023، منابع انرژی تجدیدپذیر تقریباً 30 درصد از کل تولید برق جهان را به خود اختصاص داده‌اند.