خبرگزاری آریا - در سال 1403 واردات خودروهای خارجی به ایران رشد قابل
توجهی داشته است، اما همچنان مشکل اصلی در ترخیص خودروها از گمرکات و عرضه
آن‌ها به بازار است؛ موضوعی که باعث شده حضور خودروهای وارداتی در
خیابان‌ها و معابر شهری بسیار کم‌رنگ باشد. این وضعیت سوالات زیادی درباره
عملکرد دستگاه‌های مرتبط و روند واردات خودرو به وجود آورده است.
رشد چشمگیر واردات اما ترخیص کند
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از فصل اقتصاد، طبق آمار رسمی گمرک، تا پایان آبان ماه 1403 بیش از 29
هزار دستگاه خودرو سواری نو به ارزش حدود 617 میلیون دلار از گمرکات ترخیص
شده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر تعداد 736 درصد و از
نظر ارزش 784 درصد افزایش یافته است. با احتساب واردات سال گذشته، مجموع
خودروهای وارد شده و ترخیص شده به بیش از 41 هزار دستگاه می‌رسد.
با وجود این رشد چشمگیر، روند ترخیص خودروها همچنان کند
است و تعداد قابل توجهی از خودروهای وارداتی در گمرکات خاک می‌خورند. این
موضوع باعث شده تا علیرغم افزایش واردات، خودروهای خارجی جدید در خیابان‌ها
و بازار به چشم نیایند.
اختلال در فرآیندهای مجوز و ترخیص
یکی از اصلی‌ترین دلایل کندی ترخیص خودروها، پیچیدگی و
اختلال در فرآیند اخذ مجوزهای لازم از سازمان‌های ذیربط مانند سازمان
استاندارد، پلیس راهور و سازمان محیط‌زیست است. این سازمان‌ها با اعمال
آزمایشات متعدد و گاه تکراری، روند ترخیص را طولانی و پرچالش کرده‌اند.
رئیس کل دادگستری استان هرمزگان و دادستان تهران نیز به
این موضوع ورود کرده‌اند و خواستار تسریع در فرآیند ترخیص و اصلاح رویه‌های
غیرضروری شده‌اند تا حقوق تجار و مصرف‌کنندگان حفظ شود و خودروها به موقع
وارد بازار شوند.
تغییر بازیگران واردات و چالش‌های سیاستگذاری
یکی از مشکلات ساختاری واردات خودرو در سال‌های اخیر حذف
واردکنندگان سنتی و جایگزینی آن‌ها با شرکت‌های خودروساز و مونتاژکار بوده
است. این تغییر باعث شده دغدغه اصلی این شرکت‌ها تولید باشد و واردات خودرو
در اولویت نباشد. همچنین، ایرادات و مشکلاتی که از سوی سازمان‌های نظارتی
ایجاد شده، روند واردات و ترخیص را کند کرده است.
دپو و عرضه قطره‌چکانی خودروهای وارداتی
با وجود عرضه‌های محدود خودروهای وارداتی در طرح‌های
قرعه‌کشی، بازار هنوز نتوانسته خودروهای خارجی را به صورت گسترده جذب کند.
کارشناسان معتقدند که بخشی از خودروهای وارداتی توسط واسطه‌گران و
نمایشگاه‌داران دپو شده و به دلیل انتظار برای افزایش قیمت، عرضه آن‌ها به
بازار به تعویق افتاده است. این موضوع باعث شده حضور خودروهای خارجی در
معابر شهری کم‌رنگ باشد.
چشم‌انداز و راهکارها
با وجود افزایش واردات، برای تحقق اهداف سیاست‌گذاران در
زمینه تامین خودروهای خارجی، باید فرآیندهای مجوز و ترخیص تسهیل شود و
هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط افزایش یابد. همچنین، نظارت دقیق‌تر بر عرضه
خودروها در بازار و جلوگیری از دپو شدن آن‌ها ضروری است تا بازار به تعادل
برسد و مصرف‌کنندگان واقعی بتوانند به خودروهای وارداتی دسترسی پیدا کنند.
جمع‌بندی
واردات خودرو در سال 1403 رشد قابل توجهی داشته اما کندی
ترخیص و مشکلات اداری باعث شده تا خودروهای وارداتی به شکل گسترده‌ای در
خیابان‌ها دیده نشوند. اصلاح سیاست‌ها و فرآیندهای مرتبط با واردات و ترخیص
خودرو، کلید حل این معضل و تحقق وعده‌های دولت در تامین خودروهای خارجی
است. در غیر این صورت، رشد واردات تنها در آمار باقی مانده و بازار واقعی
خودروهای وارداتی همچنان با کمبود و نارضایتی مواجه خواهد بود.