خبرگزاری آریا -رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی از ابلاغ بیش از 819 هزار هکتار اراضی آبی و دیم در برنامه اصلاح الگوی کشت سال زراعی (1404-1403) در استان خبر داد.
به گزارش خبرگزاری آریا در تبریز،شهرام شفیعی در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: سال زراعی (1400-1401) به عنوان سال مبدا 204 هزار هکتار اراضی آبی و 525 هزار هکتار اراضی دیم آذربایجان شرقی در فهرست اجرای طرح اصلاح الگوی کشت قرار گرفت و در سال‌های بعدی بر سطح اراضی دیم افزوده و از سطح اراضی آبی کاسته شد.
وی افزود: سال زراعی (1403-1402) 191 هزار و 717 هکتار اراضی آبی و 624 هزار و 875 هکتار اراضی دیم به زیر پوشش اجرای این طرح رفت و امسال نیز 190 هزار و 669 هکتار اراضی آبی و 628 هزار و 887 هکتار اراضی دیم استان برای اجرای طرح اصلاح الگوی کشت ابلاغ شده است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی به وضعیت اقلیمی استان اشاره کرد و افزود: آذربایجان شرقی به دلیل وسعت بالا، دارای آب و هوای متنوع بوده و دمای آن از 45.2 درجه سانتیگراد بالای صفر در تابستان تا 33.5 درجه سانتیگراد زیر صفر در زمستان متغیر است و متوسط دمای سالانه استان 12 درجه سانتیگراد بالای صفر و متوسط بارندگی سالانه آن نیز حدود 224 میلی‌متر (در سال زراعی 1402- 1401) بوده است.
وی با بیان اینکه افزایش جمعیت و نیاز به مواد غذایی، افزایش تولید محصولات کشاورزی را طلب می‌کند، افزود: سرانه منابع آب تجدیدشونده در ایران و آذربایجان شرقی از سرانه جهانی پایین‌تر بوده و پدیده تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین نیز رو به گسترش است که ما را با چالش‌های اساسی تامین مواد غذایی مواجه می‌کند.
وی ادامه داد: نتیجه تغییرات اقلیمی در کشور، کاهش متوسط بارندگی سالانه و محدودیت بیشتر منابع آب قابل استفاده در بخش‌های مختلف اقتصادی و زیست‌محیطی را به دنبال داشته و رقابت کنونی مصارف آب در بخش‌های شرب شهری و روستایی، کشاورزی، صنعت و محیط زیست روبه افزایش خواهد بود.
شفیعی با اشاره به اهمیت اجرای الگوی کشت در کشور و به خصوص آذربایجان شرقی با توجه به وضعیت بحرانی آب، گفت: طراحی و پیشنهاد الگوی کشت یکی از مهمترین مباحث در برنامه‌ریزی کشاورزی محسوب شده و عوامل مؤثر بر الگوی کشت محصولات زراعی و باغی را می‌توان عوامل و منابع طبیعی مانند اقلیم، منابع آب و خاک، عوامل زیست‌محیطی، عوامل اجتماعی، سیاست‌گذاری‌های دولت و عوامل اقتصادی دانست.
وی ادامه داد: تعیین مناسب‌ترین مناطق تولید هر محصول، مهمترین مؤلفه مؤثر و زیربنای تدوین برنامه الگوی کشت بوده و زمینه‌ای برای تدوین و برقراری نظام کشت و تحقق آموزش، ترویج و خدمات متمرکز برحسب نوع محصول و هدایت محصولات کشاورزی به مناسب‌ترین جایگاه تولیدی آنها است که نتیجه آن افزایش کمی و کیفی تولید و توان فنی کشاورزان و صرفه‌جویی در منابع و امکانات محدود کشور خواهد بود.
وی، تعیین الگوی کشت مناسب مناطق برنامه‌ریزی با لحاظ بیشینه کردن درآمد ناخالص و بهره‌وری مصرف آب، ایجاد بانک اطلاعاتی جامع و مکان‌دار الگوی کشت در این مناطق، تعیین مناطقی با قابلیت اصلاح الگوی کشت و تعیین مناطق موردنیاز اصلاح سامانه کشت با فناوری نوین را از جمله اهداف و دستاوردهای تدوین برنامه الگوی کشت در راستای بهره‌برداری پایدار از منابع پایه و تأمین امنیت غذایی عنوان کرد.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: طرح اصلاح الگوی کشت در آبان ماه سال 1401 رونمایی و ریاست کمیته ملی الگوی کشت به معاون اول رئیس‌جمهور و در استان‌ها به استانداران واگذار شد. وی یکی از مهمترین الزامات اجرای الگوی کشت را همکاری تمامی دستگاه‌ها، ارگان‌ها و سازمان‌ها با سازمان جهاد کشاورزی عنوان کرد و گفت: ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف در اجرای این طرح ملی دخیل هستند.
شفیعی افزود: هر ساله الگوی کشت ملی از سوی دبیرخانه آن تدوین و نظارت بر الگوی کشت واقع در سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی به استان‌ها ابلاغ می‌شود. وی، محصولات ابلاغی در طرح ملی الگوی کشت را عمدتاً در 9 گروه اصلی آبی و دیم دانست و اظهار کرد: محصولات غلات (گندم، جو، شلتوک، ذرت دانه‌ای، سایر غلات)، گروه حبوبات (نخود، عدس، لوبیا، سایر حبوبات)، دانه‌های روغنی (کلزا، گلرنگ، کاملینا، آفنابگردان روغنی، کنجد، سویا)، گروه محصولات علوفه‌ای (یونجه، ذرت علوفه‌ای، شبدر، سایر گیاهان علوفه‌ای)، گیاهان قندی (چغندر قند)، گیاهان صنعتی (پنبه)، گروه سبزی و صیفی (سیب‌زمینی، پیاز، گوجه‌فرنگی، سایر سبزیجات)، گروه گیاهان جالیز (خیار، هندوانه، خربزه، سایر گیاهان جالیزی) و سایر انواع گیاهان در این طرح ملی در نظر گرفته شده‌اند.
وی با بیان اینکه سطح ابلاغی کشت بین شهرستان‌ها براساس پتانسیل و سابقه کشت محصولات مختلف برش داده و جهت اجرا، ابلاغ می‌شود افزود: البته منظور از الگوی کشت، کاشت هیچ محصولی نیست بلکه مدیریت اصولی منابع خاک، آب و مسائل اقتصادی در عرصه تولید است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در خصوص وضعیت استان از نظر اجرای طرح اصلاح الگوی کشت، گفت: ارزیابی‌های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در سال زراعی (1401-1402) نشان‌دهنده 97 درصد تحقق و کسب درجه عالی از سوی سازمان تحقیقات کشاورزی برای اجرای این طرح در استان است و ارزیابی‌ها برای سال زراعی (1402-1403) به سازمان ارسال شده و فعلاً نتایج ابلاغ نشده است.
وی به اقدامات انجام‌گرفته در طول سه سال گذشته برای اجرای این طرح در استان اشاره کرد و افزود: ترویج و توسعه کشت مکانیزه و استفاده از دستگاه‌های کارنده خطی کار، کفکار و خطی کار فارورردار در راستای استفاده بهینه از نهاده‌های کشاورزی و ارتقای بهره‌وری آب در این مدت مدنظر بوده است.
وی افزود: عملیات کشاورزی حفاظتی مشتمل بر عملیات حفظ و ذخیره رطوبت، افزایش حاصلخیزی خاک و اجرای تناوب زراعی، تغذیه با بقایای گیاهی جهت ذخیره رطوبت، ترویج و توسعه بکارگیری ادوات خاکورز مرکب با هدف حفظ بقایای گیاهی و افزایش ماده آلی خاک در جهت افزایش قابلیت نگهداری آب در خاک نیز در این مدت اجرا شده است.
شفیعی، جایگزینی محصولات زراعی کم آب بر علوفه مانند (خلر، ماشک، نخود علوفه‌ای و ...) به جای یونجه، ترویج و کاشت ارقام زودرس و میان‌رس ذرت علوفه‌ای از قبیل ماکسیما و سیمون به جای هیبرید دیررس 704، توسعه کشت محصول زعفران و گیاهان دارویی (بالنگو، زیره سبز، نعناع فلفلی، آویشن، بادرنجبویه، گل محمدی و گوجی بری)، ترویج و توسعه کاشت ارقام زودرس زرگان و النا به جای رقم قرمز آذرشهر، بررسی سازگاری ارقام، طرح تغذیه و تراکم، انتقال یافته‌های نوین تحقیقاتی در خصوص به‌زراعی، هدایت کشت سبزی و صیفی زیر پوشش‌های گلخانه‌ای، افزایش سطح گلخانه‌های بزرگ و کوچک مقیاس و افزایش سطح استفاده از روش‌های نوین آبیاری را از دیگر اقدامات جهادکشاورزی آذربایجان شرقی برای اجرای طرح ملی اصلاح الگوی کشت دانست.
وی ادامه داد: در این مدت، سطح زیرکشت پیاز رقم قرمز آذرشهر از 1400 هکتار در سال زراعی 1393-1392 به مساحت 550 هکتار در سال زراعی 1400-1399 کاهش یافته و در این 850 هکتار محصولات گندم و جو به جای پیاز کاشته شده است.
وی همچنین از ترویج و توسعه کشت ارقام زودرس و میان‌رس سیب‌زمینی از قبیل سانته، مارفونا، جلی و ... به جای ارقام دیررس و کشت مکانیزه سیب‌زمینی با دستگاه غده کار دو ردیفه زیگزاگی، ترویج و توسعه کشت ارقام زودرس هویج از قبیل کریستو، ویلمورن و ... به جای ارقام دیررس و کشت مکانیزه هویج با دستگاه کمباینات سبزی و صیفی و حذف آیش و جایگزینی آن با کشت حبوبات، علوفه و گیاهان دارویی در اراضی دیم در طول سه سال گذشته در استان خبر داد.