به گزارش خبرنگار اقتصادی آریا ، سید حسین شهامی، مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک، در حاشیه بازدید خبرنگاران از دالان‌های خور و استخرهای تبخیری این مجموعه، در تشریح چالش های گذشته و دستاوردهای این مجتمع پس از واگذاری به بخش خصوصی اظهار داشت:«مجتمع پتاس خور و بیابانک که برای تولید 50 هزار تن پتاس طراحی شده بود، تا سال 1398 تنها 19 هزار تن تولید داشت و همچنین، استخرهای تبخیری آن که باید سالانه 350 هزار تن خوراک کارخانه را تأمین می‌کردند، در عمل تنها 150 تا 170 هزار تن تولید داشتند. از سوی دیگر، میزان اشتغال این مجموعه در بهترین حالت به 250 نفر می‌رسید که بسیار کمتر از ظرفیت واقعی آن بود.»
وی واگذاری این مجموعه به بخش خصوصی را نمونه‌ای موفق از سرمایه‌گذاری هدفمند در راستای اجرای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی و قانون رفع موانع تولید دانست و افزود: « این مجتمع در چارچوب یک قرارداد راهبری و سرمایه‌گذاری به بخش خصوصی واگذار شد که با قراردادهای معمول کارفرمایی-پیمانکاری تفاوت داشت و مبنای آن نگاه سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر بود.
شهامی افزود:در این مدل دولت همچنان مالکیت 100 درصدی خود را حفظ کرد، اما عملیات اجرایی و توسعه مجتمع به بخش خصوصی سپرده شد.»
مدیر مجتمع تصریح کرد: « در حال حاضر این واحد از یک مجموعه زیان‌ده به یکی از مهم‌ترین پروژه‌های معدنی کشور تبدیل شده است و در حوزه تولید و استخراج به رکوردهای کم‌نظیری دست یافته که با ادامه این روند، نه‌تنها نیاز داخلی کشور تأمین خواهد شد، بلکه ایران می‌تواند به یکی از بازیگران اصلی بازار پتاس منطقه تبدیل شود.»
افزایش چشمگیر تولید و اشتغال‌زایی
به گفته شهامی، میزان تولید کود پتاسیم در این مجموعه از سال 1398 تاکنون، 187 درصد افزایش یافته است. همچنین میزان استخراج ماده معدنی با رشد 58 درصدی همراه بوده و در برخی موارد رکوردهای جدیدی به ثبت رسیده است.
وی افزود: "در حوزه اشتغال، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این مجتمع، رشد 145 درصدی تعداد نیروهای انسانی است و در حالی که پیش از واگذاری، این مجتمع حداکثر 250 نفر نیروی شاغل داشت، امروز بیش از 950 نفر به طور مستقیم در این مجموعه مشغول به کار هستند."
وی در ادامه با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای مجتمع پتاس خور و بیابانک گفت: "ظرفیت اسمی استخرهای تبخیری ما 350 هزار تن در سال بود، اما با بهینه‌سازی فرایندها و مدیریت بهره‌ور، اکنون تولیدی فراتر از این ظرفیت انجام می‌شود. همچنین میزان فروش محصول نیز با رشد 157 درصدی همراه است."
وی تصریح کرد: "هدف‌گذاری اولیه برای این مجتمع تولید 100 هزار تن پتاس بود، اما با برنامه‌ریزی‌های جدید، ظرفیت به 120 هزار تن افزایش خواهد یافت و علاوه بر این، دو واحد 100 هزار تنی دیگر در مناطق ترود و میانه تبریز در حال احداث است که پس از بهره‌برداری، کشور در حوزه کود کلرید پتاسیم به خودکفایی خواهد رسید."
ظرفیت بالقوه برای حضور در بازارهای جهانی
وی در خصوص وضعیت صادرات پتاس اظهار داشت: "در حال حاضر، سیاست‌های مشخصی در حوزه صادرات این محصول وجود ندارد و تمرکز اصلی بر تأمین نیاز داخلی کشور است.
شهامی میزان مصرف سالانه کود کلرید پتاسیم در کشور بین 200 تا 250 هزار تن اعلام کرد و گفت: تا زمانی که ظرفیت تولید داخلی به این میزان نرسد، صادرات گسترده در دستور کار نخواهد بود."
وی با این حال تأکید کرد: پتاس ایران ظرفیت بالقوه‌ای برای حضور در بازارهای جهانی دارد و "محصول تولیدی مجتمع پتاس خور و بیابانک استانداردهای بین‌المللی را دریافت کرده و نام تجاری آن نیز ثبت شده است .
شهامی اضافه کرد: در صورت کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری، امکان رقابت در بازارهای بین‌المللی به‌ویژه در منطقه خلیج فارس و کشورهای همسایه فراهم خواهد شد و می‌توانیم در بازارهای بین‌المللی جایگاه قابل‌توجهی به دست آوریم.
* پیشرفت‌های فنی، مدیریتی و عبور از روش‌های سنتی
همچنین در ادامه این نشست علی امیری، جانشین مدیریت راهبری و معاون بهره‌برداری مجتمع پتاس خور و بیابانک با بیان این که هم اکنون تولید این مجتمع نه‌تنها از ظرفیت اسمی عبور کرده بلکه در تولید مواد اولیه کارخانه، سطحی فراتر از پیش‌بینی‌های کارشناسان خارجی را تجربه کرده‌است»
وی افزود: «در حال حاضر، تولید مجتمع پتاس بیابانک از برخی کشورهای پیشرفته مانند آلمان، کانادا، چین و شیلی نیز فراتر رفته است و حتی زمانی که کارشناسان شیلیایی، به‌عنوان یکی از پیشگامان حوزه معادن شورابه‌ای، برای کمک به ما آمدند، اذعان کردند که سرعت رشد و پیشرفت مجتمع فراتر از انتظارات بوده و دیگر نیازی به کمک خارجی وجود ندارد.»
امیری با تأکید بر نقش نیروی انسانی متخصص در این موفقیت افزود:پیشرفت و توسعه در این مجموعه نتیجه ایجاد اتحاد و خودباوری میان کارکنان بوده است و ادامه حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بیشتر در صنعت معدن و فرآوری پتاس در کشور باشد.
مدیر راهبری مجتمع پتاس بیابانک، در تشریح روند توسعه این مجموعه، به اهمیت بهره‌گیری از دانش روز دنیا اشاره کرد و گفت: «در سال‌های اخیر، با بررسی و مطالعه روش‌های استخراج در کشورهای مختلف، ازجمله یوتای آمریکا، شیلی و چین، به سمت روش‌های نوین حرکت کرده‌ایم تا بهره‌وری را افزایش دهیم.»
وی با اشاره به تغییرات اساسی در بخش فرآوری و استخرهای تبخیری عنوان کرد: «در روش‌های سنتی، استخرها باید سه سال آبگیری می‌شدند تا امکان برداشت ماده معدنی فراهم شود. این روند طولانی، نرخ بازگشت سرمایه را کاهش می‌داد و سرمایه‌گذاران را از ورود به این حوزه دلسرد می‌کرد، اما ما با تغییر فرآیندهای سنتی، موفق شدیم همان سال اول بهره‌برداری را آغاز کنیم.»
وی افزود: «در زمان واگذاری، مجتمع 14 استخر داشت که از این تعداد، تنها 5 استخر فعال بودند و 7 استخر دیگر به‌طور کامل از بین رفته بودند، اما با تمرکز بر بازسازی و احیای این استخرها، ظرفیت تولید به 350 هزار تن افزایش یافت.»
امیری تأکید کرد: «برای تسریع فرآیند تولید، از سیستم پمپاژ معکوس استفاده کردیم که توسط تیم داخلی طراحی شد. این اقدام باعث شد که میزان برداشت ماده اولیه از 147 هزار تن در سیستم قبلی، ابتدا به 198 هزار تن، سپس به 250 هزار تن و در نهایت به 420 هزار تن افزایش یابد.»
مدیر راهبری مجتمع پتاس بیابانک درباره تغییرات در بخش کارخانه نیز اظهار داشت: «در این حوزه نیز روش‌های سنتی کنار گذاشته شد. بسیاری از تجهیزات قدیمی حذف و دستگاه‌های جدید با راندمان بالاتر جایگزین شدند. حتی نوع کلکتورهای مورد استفاده نیز تغییر کرد و نمونه‌های داخلی با عملکرد بهتری جایگزین نمونه‌های خارجی شد.»
وی تصریح کرد: «در سیستم‌های پایپینگ و فرآوری نیز تغییرات گسترده‌ای انجام شد، به‌طوری‌که 50 درصد از طراحی اولیه کارخانه که توسط شرکت‌های آلمانی ارائه شده بود، تغییر یافت و با روش‌های داخلی بهینه‌تر و کارآمدتر شده‌اند.»
امیری خاطرنشان کرد: «هم‌اکنون طراحی کارخانه جدید بر اساس تغییرات ایجادشده در کارخانه فعلی انجام شده و مراحل نهایی خرید تجهیزات در حال انجام است. این کارخانه می‌تواند ظرفیت تولید را به 100 تا 200 هزار تن افزایش دهد.»
* اختصاص 62 میلیارد تومان برای مسئولیت‌های اجتماعی
وی در پاسخ به سؤالی درباره مسئولیت‌های اجتماعی این مجموعه توضیح داد:"بخش خصوصی با درک اهمیت توسعه محلی، نقش فعالی در حمایت از شهرستان ایفا کرده است. بیش از 25 نهاد دولتی و غیردولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد تحت پوشش حمایت‌های این مجموعه قرار گرفته‌اند."
وی افزود: "در سال 1402، میزان سرمایه‌گذاری مجتمع در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی بیش از 62 میلیارد تومان بوده است، در حالی که بودجه عمرانی شهرستان 45 میلیارد تومان بوده است. این نشان‌دهنده اهمیت نقش‌آفرینی مجتمع در توسعه شهرستان است وی اضافه کرد : "این میزان کافی نیست و نیازمند برنامه‌ریزی‌های بیشتری هستیم تا بتوانیم تأثیر ملموس‌تری در بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم داشته باشیم.»