خبرگزاری آریا - رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در نشست خبری «برنامه ملی هم‌آفرینی ایران آینده» بر مشارکت نخبگان، رسانه ها و مردم برای خلق تصویر ایران آینده تأکید کرد و 5 تصویر ایران آینده شامل ایران بزرگ، مردمی، نوآفرین، ثروتمند و تاب‌آور را تشریح کرد.
به گزارش خبرنگار خانه ملت، نشست خبری «برنامه ملی هم‌آفرینی ایران آینده» امروز (دوشنبه 15 بهمن‌ماه) با حضور بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و اصحاب رسانه در این مرکز برگزار شد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این نشست تصریح کرد: یک بعد مباحثی که امروز ارائه می‌دهیم این است که اصحاب رسانه کمک کنند تا خیزش هم‌آفرینی ایران آینده در عموم مردم شکل گیرد و از طرف دیگر ما رسانه‌ها را به عنوان همیار ایران آینده می‌بینیم تا در کنار رسالت خبری که ایفا می‌کنند به عنوان یک ایرانی، در هرجایی که ابزار و ظرفیتی در دست اصحاب رسانه است تلاش حداکثری انجام دهد تا این خیزش ملی برای شکل گرفتن تصویر ایران آینده در ذهن مردم انجام شود
نگاهداری با بیان اینکه چشم‌انداز 1404 امسال به پایان می‌رسد و از سال بعد باید بر چشم‌انداز جدیدی از ایران آینده تمرکز و آن را تصویرسازی کنیم، اضافه کرد: در شرایط فعلی دشمنان ایران اسلامی تمرکز ویژه‌ای بر این دارند که ایران را بی‌آینده نشان دهند و آرمان ملی را از ما بگیرند و با تخریب دستاورد‌های ایران در 46 سال گذشته غرور ملی را از ما بگیرند و هم به نوعی در حال القای بی‌آیندگی ایران، قشر جوان را تشویق به مهاجرت کنند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح کرد: بنابراین ارائه تصویر محرک و پویا از آینده ایران، برای جوانان کشور و ایرانیان، یک الزام راهبردی است؛ زیرا جامعه‌ای که اکثریت آن تصویر مثبتی نسبت به آینده داشته باشند یک جامعه شکوفا می‌شود و اگر این ذهنیت وجود نداشته باشد انگیزه و شور و حرکت از جامعه گرفته می‌شود؛ بنابراین وقتی ما اراده می‌کنیم برای هم‌آفرینی تصویر ایران آینده، یک میثاق ملی بین حاکمیتی که متعهد و مدبر است با مردمی که تحول‌خواه و مطالبه‌گر هستند، درست می‌کنیم. وقتی یک جامعه تصمیم می‌گیرد که چشم‌انداز تدوین کند، هم مردم و مدیران آن، دنبال تحول و یک ایران آینده بهتری هستند.
نگاهداری ادامه داد: ما در مرکز پژوهش‌های مجلس از سال 1401 برنامه‌ریزی‌های زیادی را برای برنامه ملی هم‌آفرینی ایران آینده اجرا کردیم و در این مدت 15 گزارش در مرکز پژوهش‌ها تهیه و منتشر شد و 3 رویداد ملی نوآیند و تعدادی برنامه در تهران و استان‌ها برگزار کردیم. نزدیک 50 مصاحبه اکتشافی تخصصی با خبرگان و متخصصان در تراز ملی انجام دادیم تا از نگاه آنها هم بتوانیم ایران آینده را احصا کنیم.
وی افزود: در این زمینه 11 نشست تخصصی با سیاستمداران، اصحاب رسانه، هنرمندان، کارگردانان انجام دادیم و تا الان 3 پیش‌نویس از هم‌آفرینی ایران آینده تهیه شده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس اضافه کرد: در این برنامه ملی می‌خواهیم با کمک رسانه‌ها یک خیزش ملی را در مرحله دوم کار برای جلب مشارکت حداکثری نخبگان و جوانان و مردم برای تکمیل برنامه ملی هم‌آفرینی ایران آینده انجام دهیم. پیش‌نویس سوم را امروز منتشر خواهیم کرد و قرار است پنجم و ششم اسفند با حضور مسئولین و صاحب‌نظران مرحله بعدی کار را رقم بزنیم.
نگاهداری گفت: در این مدت با برگزاری نشست‌های مختلف، آسیب‌شناسی محتوایی، روشی و جاری‌سازی نسبت به چشم‌انداز ایران 1404 انجام دادیم تا این مسیر را برای چشم‌انداز ایران 1424 بهبود و اصلاح کنیم.
وی با بیان اینکه در این مسیر نوشتن متون و اسناد اداری خیلی راهگشا نیست، تصریح کرد: باید به سمت تصویرسازی از ایران آینده و ارائه تصویر‌های هم‌آفرین برای ایران آینده حرکت کنیم. بنابراین در نشست‌هایی که با خبرگان و نخبگان داشتیم، به جای اینکه یک خط پایان مطلوبی ارائه دهیم، بیشتر به قابلیت‌ها و صلاحیت‌ها برای ساخت ایران آینده تمرکز کردیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با اعلام اینکه در این برنامه 3 مرحله در ایران آینده دیده‌ایم، اضافه کرد: مرحله اول 5 ساله است و چالش‌ها و ناترازی‌هایی که مانع تحقق چشم‌انداز ایران آینده است باید در این 5 سال مورد توجه قرار بگیرد تا بتوانیم این چالش‌ها را رفع کنیم. در 10 سال بعدی تمرکز ما استفاده از ظرفیت‌هایی است که در کشور وجود دارد و از گذشته داریم تا بتوانیم به عنوان پیشران، این ظرفیت‌ها را به کار بگیریم و در مقطع سوم بر شکوفا کردن استعدادها و ظرفیت‌های جدید تحولی تمرکز می‌کنیم.
نگاهداری با بیان اینکه ما تقریباً یک برنامه‌ریزی 5 ، 10، 15 و 20 ساله برای ایران آینده داریم؛ عنوان کرد: در این 2 سال تقریبا 3 هزار نفر از نخبگان و خبرگان در برنامه هم‌آفرینی ملی ایران آینده به ما پیوستند و در حال حاضر یک جامعه 3 هزار نفری نخبگان با ما همکاری می‌کنند. مجموعه تصاویری که نخبگان در این مدت ارائه دادند، 5 تصویر شد و با ارائه این 5 تصویر می‌خواهیم نظر اصلاحی و تکمیلی دانشگاهیان و نخبگان را جویا شویم.
وی ادامه داد: در این مدت هم با وزارت صمت، علوم، مجمع تشخیص مصلحت نظام و همه دانشگاه‌های کشور در دولت قبلی مکاتبه و از آنها درخواست مشارکت کردیم. درواقع بعد از همه این تلاش‌ها و استفاده از نخبگان کشور، ما به 5 تصویر در مورد ایران آینده رسیدیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در توضیح این 5 تصویر از ایران آینده عنوان کرد:: این 5 تصویر ایران بزرگ، ایران مردمی، ایران نوآفرین، ایران ثروتمند و ایران تاب‌آور است؛ این‌ها 5 تصویر ایران آینده است. همه کسانی که در این مدت با ما مشارکت داشتند متفق‌القول هستند که مسیر پیشرفت ایران باید مبتنی بر ژنتیک سرزمین پارس باشد و از چشم‌اندازهای تقلیدی و خارجی پرهیز کنیم.
نگاهداری گفت: اگر با همت اصحاب رسانه بتوانیم منشور هم‌آفرینی ایران آینده را تبدیل به گفت‌وگوی فراگیر اجتماعی کنیم، موفق خواهیم شد. در همین راستا از 2 سال قبل سعی کردیم گفت‌و‌گو محور و مشارکت‌جو این سند را تهیه کنیم.
وی با اشاره به اینکه چالش‌ها و موانعی پیش‌روی ایران آینده برای تحقق تصویر مطلوب وجود دارد؛ تصریح کرد: یکی از این چالش‌ها مشارکت‌گریزی ادارات و نظام اداری ماست. سازمان‌های ما خیلی فرهنگ مشارکت‌گیری از مردم را برنمی‌تابند. مانع بعدی شکل‌گیری ایده پیشران ایران آینده است که در ذهن مردم یک وفاق ملی ایجاد کند. از سوی دیگر یک بخشی از مدیران کشور ایستانگری نسبت به جهان آینده و تحولات جهانی دارند که این هم یکی دیگر از چالش‌هاست.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه بخشی از سیستم اداری و بروکراسی در اختیار بروکرات‌های سنتی است؛ اضافه کرد: این‌ها درکی از تحولات دنیا ندارند و متاسفانه در عصر سنتی مانده‌اند. ما باید با نگاه به تحولات آینده حرکت کنیم. یکی از مشکلات ما این است که وقتی می‌خواهیم سند ملی و چشم‌انداز را بنویسیم، تمام آرزو‌های خود را در این سند می‌گنجانیم و نه اولویت‌بندی انجام می‌دهیم و نه تقسیم‌کاری صورت می‌گیرد؛ با این وضعیت معلوم است که آن سند عملیاتی نمی‌شود. یعنی مردم، حکمرانی و تشکل‌های اجتماعی در آن نقشی ندارند.
نگاهداری یکی دیگر از مشکلات را عدم همخوانی اسناد ملی با پروژه‌های ملی کشور دانست و گفت: این امر منجر به طی کردن دو مسیر جداگانه در اسناد و نظام اجرایی شده است.
وی شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور را هم یکی دیگر از چالش‌های این مسیر خواند و تصریح کرد: این امر باعث شده که نخبگان کشور کمتر با مردم و جامعه در مورد رویای مثبت صحبت کنند و همین صحبت‌های منفی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی افکار عمومی را به نحوی شکل داده که پذیرش تصویر ایران آینده را سخت کرده است.
نگاهداری گفت: در حال حاضر صحبت از تصویر ایران آینده مشکل است، چراکه تعداد قابل‌توجهی از نخبگان ما هیچ رویای مثبتی نسبت به آینده با مردم به اشتراک نمی‌گذارند و کمتر در مورد ایران آینده با رویکرد مثبت صحبت می‌کنند و این هم یکی از موارد مشکلات ما است. جمع بندی ما در این 2 سال به این سمت رفت که برای تحقق تصویر مطلوب ایران آینده نیازمندی‌هایی لازم است و نیازمند نوسازی حکمرانی مطلوب هستیم و با رویه‌های سنتی و کند و ناکارآمد فعلی نمی‌توانیم این تصاویر را محقق کنیم.
وی با بیان اینکه باید به سمت حکمرانی شبکه‌ای و مردمی حرکت کنیم، گفت: نتیجه متفاوت نیاز به تحول در حکمرانی دارد. مردم بایدی پای کار بیاییند و یک گفت‌وگوی ملی و اجتماعی در مورد ایران آینده شکل بگیرد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نیازمندی دیگر را توجه به قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران دانست و ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد ما در بهره‌وری اجتماعی موفق‌تر بوده و در حرکت‌های جمعی بهتر عمل کنیم؛ وقتی یک حرکت و خیزش جمعی شکل می‌گیرد، به اهداف دست پیدا می‌کنیم؛ بنابراین باید در مورد چشم انداز ایران 1424 هم همین مسیر را در پیش بگیریم.
طبق اعلام نگاهداری نیازمندی دیگر در این حوزه تبدیل دولت پارو‌زن به دولت سکان‌دار، تسیهل‌گر و هدایت‌کننده است و ظرفیت‌های دولت به تنهایی جواب‌گوی تحقق ایران آینده نیست.
وی با تأکید بر توجه توأمان به درون و برون مرزها و با تمرکز بر حکمرانی داده‌بنیاد و دانش‌محور نه حکمرانی سلیقه‌ای، اضافه کرد: 5 تصویری که در مورد ایران آینده مطرح شده هر کدام تبیین متفاوتی دارند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه به توضیح تصویر ایران بزرگ پرداخت و گفت: نخبگان در این تصویر معتقد به بین‌المللی‌سازی و پیشران قراردادن ظرفیت‌های فرهنگی و اقتصادی ایران هستند. به این معنا که باید فراتر از مرزهای جغرافیایی، ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی ایران و ایران بزرگ را در نظر گرفت. در بحث‌های راهبردی هم به تعامل راهبردی با شرق و شراکت برادرانه با کشورهای اسلامی و موازنه هوشمندانه با غرب باور دارند. همکاری با قدرت‌های نوظهور و قدرت‌های غیردولتی هم از دیگر محورهای این نوع نگاه است.
نگاهداری در بیان تصویر ایران مردمی هم عنوان کرد: در این نوع نگاه بیشتر تأکید بر همیاری مردمی و بخش خصوصی در شکل دادن به ایران آینده است. تأکید بر عزت و احترام مردم که باید تبدیل به عنصر مقوم حکمرانی کشور شود، هم از دیگر محورهای این نوع نگاه است. در این نگاه بیان می‌شود که باید زیرساخت‌های ارتباطات اجتماعی را تقویت کنیم و نهادهای مردمی را به مشارکت در حکمرانی دعوت کنیم. در این نگاه بانوان هم نقش پررنگی دارند. همچنین اعطای وظایف بیشتر به استان‌ها هم در آن مطرح است.
وی در بیان تصویر ایران نوآفرین هم توضیح داد: در این نگاه بر خلاقیت و نوآوری در حکمرانی تأکید می‌شود؛ چراکه ایران می‌تواند محور فناوری‌های نوین باشد و در این نگاه مالکیت معنوی مهم است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: ایران ثروت‌آفرین هم به سمت تجارت راهبردی و تولید داخلی منتخب محور و هدفمند توجه دارد. در تصویر ایران تاب‌آور هم توجه به اقتدار و استقلال کشور و بحث تقویت بازدارندگی بسیار مهم است. به دلیل اینکه ایران دچار تحریم و تنش‌های مختلفی بوده و توانسته است در مدیریت تنش و مهارت کنترلی، صاحب سبک شود. در این نگاه رفع ناترازی‌های آبی، تامین امنیت غذایی و همبستگی قوی و توان بازدارندگی برای تحقق ایران تاب‌آور در 1424 مدنظر است.
نگاهداری در جمع‌بندی سخنان خود بر ضرورت به دست آوردن قابلیت‌های نوین حکمرانی برای تحقق تصویر ایران مطلوب تاکید کرد و گفت: همچنین نیازمند رهبران کنشگر اجتماعی هستیم. فقط دولت نمی‌تواند این تصویر را ایجاد کند و این اتفاق باید در پیوند با جامعه رخ دهد.
وی با بیان اینکه ما به فناوری‌های ادارکی و شناختی نظیر هوش مصنوعی برای تصویرسازی ایران 1424 نیاز داریم و باید ظرفیت ادبی و هنری را هم برای خلق رویای ایران آینده از جمله هنرمندان و ادیبان به پای کار بیاوریم؛ تصریح کرد: ما معتقد به گفت‌و‌گوهای فراگیر ملی هستیم؛ چراکه هیچ سند رسمی و دولتی پشت درهای بسته امکان عملیاتی شدن ندارد، بنابراین همه را باید به کمک بخوانیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان تاکید کرد: ما در مرکز پژوهش‌های مجلس دانش آموزان سمپادی را درگیر مسایل حکمرانی کردیم و این روند و برنامه‌ها را ادامه خواهیم داد چرا که معتقد به حضور نخبگان، به‌ویژه جوانان در حوزه حکمرانی هستیم./
پایان پیام