
خبرگزاری آریا - دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، روز سهشنبه در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز اعلام کرد که اعتماد ایالات متحده به امکان انعقاد توافق هستهای با ایران کاهش یافته است. او مدعی شد که ایران در مذاکرات اخیر «تهاجمیتر و سرسختتر» عمل کرده و درخواستهایی مطرح کرده که برای آمریکا «غیرقابل قبول» است.
به گزارش سرویس بینالملل آریا؛ترامپ با اشاره به مذاکرات جاری در وین که با میانجیگری عمان در جریان است، گفت: «ایران در مقایسه با چند روز پیش بسیار متفاوت عمل میکند. این ناامیدکننده و شگفتآور است. نمیدانم چه اتفاقی برای ایران افتاده، اما آنها بهصورت ناگهانی خصومت بیشتری نشان میدهند.» او همچنین ادعا کرد که ایران در مذاکرات غیرمستقیم با حماس درباره جنگ غزه و آزادی گروگانها نقش دارد، اما مواضع «تند» ایران در مذاکرات هستهای، پیشرفت در این زمینه را پیچیده کرده است.او در مورد درخواست های زیاده خواهانه خود از ایران نکته ای نگفت.
زمینه مذاکرات
مذاکرات برای احیای توافق هستهای 2015 (برجام) از ماه آوریل 2025 با میانجیگری عمان از سر گرفته شده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در سفر اخیر خود به نروژ اعلام کرد که توافقی که ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران را تضمین کند و شامل رفع مؤثر تحریمها باشد، در دسترس است و میتواند بهسرعت محقق شود. با این حال، منابع نزدیک به مذاکرات گزارش دادهاند که اختلافات کلیدی، بهویژه بر سر ادامه غنیسازی اورانیوم توسط ایران و نحوه رفع تحریمها، همچنان پابرجاست.
مواضع ایران
عراقچی تأکید کرده که غنیسازی اورانیوم «حق غیرقابل مذاکره» ایران است. او در واکنش به اظهارات استیو ویتکوف، فرستاده ویژه آمریکا، که خواستار توقف کامل غنیسازی شده بود، این درخواست را «غیرواقعی» خواند و گفت: «ابعاد، سطوح یا مقادیر غنیسازی ممکن است برای اعتمادسازی تغییر کند، اما توقف کامل آن ممکن نیست.» یک مقام ارشد ایرانی به رویترز گفت که تهران خواستار تضمینهای محکمی است که دولت ترامپ بار دیگر از توافق خارج نشود، مشابه اقدامی که در سال 2018 انجام داد. مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، نیز در سخنانی که از تلویزیون دولتی پخش شد، به لحن تهدیدآمیز ترامپ انتقاد کرد و گفت: «او فکر میکند با شعار و تهدید میتواند ما را بترساند. ما تسلیم زورگویی نمیشویم.»
چالشها و اختلافات
منابع دیپلماتیک گزارش دادهاند که مذاکرات بر سر مسائلی مانند میزان غنیسازی اورانیوم، تعداد سانتریفیوژها و مقصد انتقال اورانیوم غنیشده با خلوص بالا به بنبست رسیده است. ایران خواستار حفظ حداقل 5000 سانتریفیوژ و امکان واردات اورانیوم غنیشده از روسیه است، در حالی که آمریکا بر توقف کامل غنیسازی تأکید دارد.
نگرانیهای اسرائیل از احتمال دستیابی ایران به توان تسلیحاتی هستهای، مذاکرات را پیچیدهتر کرده است. گزارشها حاکی از آن است که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بهطور خصوصی از تمایل ترامپ برای توافق با ایران ابراز نگرانی کرده و خواستار اقدام نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران شده است. با این حال، ترامپ به نتانیاهو هشدار داده که هرگونه اقدام یکجانبه میتواند مذاکرات را به خطر بیندازد.
تحلیل و چشمانداز
اظهارات اخیر ترامپ نشاندهنده تغییر لحن او نسبت به مذاکرات است. او که پیشتر در 15 مه 2025 اعلام کرده بود آمریکا «بسیار نزدیک» به توافق با ایران است، اکنون با اشاره به «خصومت» ایران، احتمال شکست مذاکرات را مطرح کرده است. تحلیلگران معتقدند که فشارهای داخلی در آمریکا، بهویژه از سوی محافظهکاران و لابی اسرائیل، و همچنین نگرانیهای ایران از تکرار خروج آمریکا از توافق، موانع اصلی پیش روی مذاکرات هستند.
با این حال، برخی کارشناسان، از جمله علی واعظ از گروه بینالمللی بحران، معتقدند که یک توافق موقت شامل توقف موقت غنیسازی در سطوح بالا و نظارت شدیدتر آژانس بینالمللی انرژی اتمی میتواند راهگشا باشد. این در حالی است که ایران تأکید دارد که هرگونه توافق باید شامل رفع فوری تحریمها و بهرسمیت شناختن حق غنیسازی برای مقاصد غیرنظامی باشد.
واکنشهای منطقهای
عربستان سعودی، از طریق خالد بن سلمان، وزیر دفاع خود، به ایران هشدار داده که پیشنهاد مذاکره با ترامپ را جدی بگیرد تا از خطر درگیری نظامی با اسرائیل جلوگیری شود. ریاض همچنین تضمین داده که خاک یا حریم هواییاش برای اقدام نظامی علیه ایران استفاده نخواهد شد. این موضع نشاندهنده تلاش کشورهای خلیج فارس برای کاهش تنشها در منطقه است.