خبرگزاری آریا -محمدرضا ایازی/ درحالی که صابر پرنیان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی، از “درخشش طلای آذربایجان شرقی در دل کوه‌های ورزقان” سخن گفته و معادن اندریان و آستارگان را به عنوان بزرگ‌ترین ذخایر طلای کشور با استخراج سالانه بیش از 170 کیلوگرم طلا معرفی می‌کند، سوالات جدی و انتقادی در خصوص منافع این معادن برای منطقه و مردم مطرح می‌شود.
درخشش طلا به بهای نابودی محیط زیست و قاچاق؟
به گزارش خبرگزاری آریا در تبریز؛ آیا پس از واگذاری این معادن که به هر دلیلی در سنوات قبل رخ داده، عایدی ملموسی به جز تخریب منابع طبیعی و پیامدهای زیان‌بار زیست‌محیطی نصیب منطقه محروم خارونا، شهرستان ورزقان و آذربایجان شرقی شده است؟ آیا ارتزاق چند نفر از طریق قاچاق و به قیمت جانشان، توجیهی برای این “درخشش” است؟
سال‌هاست که این معادن،نیروهای زحمتکش انتظامی استان و سیستم قضایی را با پرونده‌های قاچاق درگیر کرده و زمان و انرژی آن‌ها را هدر داده است. متاسفانه، تعدادی از جوانان نیز در راه کسب لقمه نانی از طریق این معادن، جان خود را از دست داده‌اند. آیا این وضعیت قابل افتخار است؟!
از خام‌فروشی تا غفلت از توسعه پایدار
اینکه معادن ورزقان “می‌درخشند” به خودی خود افتخار نیست. افتخار زمانی حاصل می‌شود که از خام‌فروشی جلوگیری شود و صنایع پایین‌دستی مرتبط با این معادن، برای منطقه و آذربایجان شرقی ایجاد درآمد و اشتغال کنند. اما متاسفانه، شواهد نشان می‌دهد که چنین رویکردی در این فرآیند وجود ندارد.
نمایندگان مجلس باید این موضوع مهم را مورد بررسی قرار دهند. با وجود دانش و فناوری فرآوری در کشور و نیاز مبرم منطقه به ایجاد اشتغال و صنایع پایین‌دستی، چرا این پروژه به دست متخصصان ایرانی انجام نگرفته است؟ چرا در قبال از بین رفتن منابع طبیعی و اثرات زیان‌بار بر آب‌های زیرزمینی، این پروژه به شرکت‌های خارجی واگذار شده است؟
بی‌بهره‌گی مردم محروم خاروانا از درآمد طلای منطقه
اگر این واگذاری قانونی است، چرا از درآمد حاصل از آن، در راستای مسئولیت های اجتماعی و رفاهی در منطقه محروم خاروانا، حداقل‌ها نیز تامین نشده است؟ مردم این منطقه مستحق بهره‌مندی از ثروت خدادادی سرزمین خود هستند.
لازم است مسئولان با شفافیت کامل، اطلاعات مربوط به قراردادهای واگذاری معادن، میزان درآمد حاصله و نحوه هزینه کرد آن را در اختیار افکار عمومی قرار دهند. همچنین، نهادهای نظارتی باید با جدیت بر عملکرد این معادن و رعایت الزامات زیست‌محیطی نظارت کنند.
توسعه پایدار و بهره‌مندی عادلانه از منابع طبیعی، مستلزم رویکردی جامع و مسئولانه است. “درخشش” واقعی طلای ورزقان زمانی محقق می‌شود که این ثروت، به رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال پایدار و بهبود وضعیت زندگی مردم منطقه منجر شود، نه به تخریب محیط زیست، قاچاق و بی‌عدالتی.
در حالی که واگذاری معادن طلای ورزقان به دوران دولت دکتر پزشکیان بازنمی‌گردد، انتظار می‌رود دولت وی، با در نظر گرفتن منافع مردم منطقه و با استفاده از اهرم‌های قانونی، نسبت به احقاق حقوق قانونی اهالی این منطقه محروم اقدام کند.
ضروری است که دولت دکتر پزشکیان با بررسی دقیق قراردادهای پیشین، به دنبال راهکارهایی برای بازگرداندن بخشی از منافع این معادن به مردم محلی و توسعه زیرساخت‌های منطقه باشد. احیای حقوق از دست رفته مردم منطقه، آزمونی برای عدالت‌محوری و توجه دولت آینده به مناطق محروم خواهد بود.