خبرگزاری آریا -رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی اظهارکرد: فرسایش خاک را می‌توان به عنوان یکی از مهم ترین موانع دستیابی به کشاورزی پایدار و توسعه منابع طبیعی دانست.
به گزارش خبرگزاری آریا در تبریز؛ احمد بایبوردی با اشاره به اینکه فرسایش، سائیده شدن سطح زمین است افزود: در این فرآیند سطح خاک دچار فرسودگی و نابودی شده و سپس توسط عوامل طبیعی چون باد یا آب جابه جا می شود و از یک منطقه به منطقه ای دیگر انتقال می یابد. به عبارتی دیگر در نتیجه هوازدگی سنگ ها و تجزیه آن، خاک دچار فرسایش شده و سپس با تغییرات آب و هوایی منتقل می شوند.
وی با اشاره به کاهش ظرفیت ذخیره آب در مخازن زیرزمینی در پی فرسایش خاک خاطرنشان کرد: فرسایش نه تنها خود خاک را از بین برده و حاصلخیزی آن را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند با ایجاد رسوب مواد، سبب پر شدن مخازن سدها، گرفتگی و انسداد مجاری آبیاری، آبراهه‌ها و رودخانه‌ها، گل‌آلود کردن آب رودخانه‌ها و کاهش ظرفیت ذخیره آب در مخازن زیرزمینی شود.
بایبوردی ادامه داد: فرسایش خاک با کاهش کیفیت آب می‌تواند در تهیه آب‌های شرب و صنعتی نیز مشکلاتی را به وجود آورد و فرسایش خاک یکی از ده تهدید اصلی خاک است که به عنوان حذف سریع خاک سطحی از سطح زمین از طریق آب، باد و خاک ورزی تعریف می شود.
وی اظهارکرد: خاک سطحی بخشی از زمین است که دارای بالاترین مواد آلی است و برای کشاورزی و سایر فعالیت های حاصلخیز مناسب است، به همین دلیل است که فرسایش خاک می تواند بیشترین تأثیر را بر کشاورزان و زمین های کشاورزی داشته باشد. هنگامی که فعالیت های کشاورزی انجام می شود خاک سطحی در معرض دید قرار می گیرد و اغلب توسط باد از بین می رود یا توسط باران شسته می شود.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی با اشاره به نقش پوشش زمین در جلوگیری از فرسایش خاک یادآورشد: پوشش زمین می تواند به شکل باقی مانده گیاهی زراعی و یا زراعت پوششی باشد. لایه ای از پسماند بر روی خاک مانند پوششی حفاظتی می ماند که آن را در برابر عوامل طبیعی به مانند بارش باران و باد محافظت می‌کند. این امر از فرسایش خاک جلوگیری به عمل می آورد و همزمان با آن نفوذ را نیز بهبود می بخشد.
وی افزود: باید از قطع درختان بخصوص در مناطقی که بیشتر فرسایش اتفاق می افتد جلوگیری کرد و در مناطقی که خالی از پوشش گیاهی هستند درختانی با سرعت رشد زیاد کاشت. گیاهان با کم کردن سرعت جریان آب امکان نفوذپذیری بیشتر آن را در سطح و توسط خاک باعث می شوند.
بایبوردی عنوان کرد: فرسایش خاک به طور طبیعی تحت همه شرایط آب و هوایی و در تمام قاره ها رخ می دهد، اما به طور قابل توجهی توسط فعالیت های ناپایدار انسانی از طریق کشاورزی فشرده، جنگل زدایی، چرای بی رویه و تغییر کاربری نامناسب زمین افزایش و تسریع می شود. فرسایش خاک با حذف خاک سطحی بسیار حاصلخیز و فشار بر خاک باقی مانده بر سلامت و بهره وری خاک تأثیر می گذارد و بهره وری کشاورزی و بازدهی اکوسیستم را نیز کاهش می دهد.
وی از کشت عمود بر شیب برای جلوگیری از فرسایش خاک گفت و افزود: کشاورزان و باغداران در وهله اول باید حفظ لایه حاصلخیز خاک را در نظر داشته باشند و در مناطق شیب‌دار که اقدام به شخم زدن و کشت محصول می‌کنند اگر در راستای شیب باشد در زمان بارندگی شیار‌های ناشی از شخم خاک سطحی را فرسایش داده و سبب فرسودگی خاک می‌شود.
بایبوردی ادامه داد: ایجاد شخم عمود بر جهت شیب و در راستای افق می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد گرچه این کار در مناطق با شیب بالا سخت است و ممکن است امکانات کافی وجود نداشته باشد.
وی میزان فرسایش خاک در کشور را 6 برابر حد مجاز دانست و اظهارکرد: حد مجاز فرسایش خاک در دنیا بر اساس تنوع کاربری‌ها حدود 2.4 تن در هکتار در سال است در صورتی که این عدد در کشور ما به صورت متوسط به 16 تن در هکتار در سال می‌رسد و این یعنی میزان فرسایش خاک در کشور بیش از 6 برابر حد مجاز است.
بایبوردی بر لزوم اجرای شخم حفاظتی در کنترل فرسایش خاک تاکیدکرد و گفت: کشت بدون شخم و حفاظت بقایای گیاهی و انجام شخم حداقل یا شخم حفاظتی در سطح خاک مانعی برای فرسایش خاک خواهد بود.