آشنایی با تست پی جی اس غربالگری ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی

خبرگزاری آریا - تست پی جی اس روشی برای بررسی سلامت ژنتیکی جنین قبل از لانه‌گزینی در فرآیند IVF است. در این مقاله با مراحل، مزایا و کاربردهای این غربالگری آشنا شوید.

پی جی اس (Preimplantation Genetic Screening) یا غربالگری ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی، یک روش تخصصی در درمان‌های ناباروری و لقاح آزمایشگاهی (IVF) است که برای بررسی سلامت کروموزومی جنین‌ها قبل از انتقال به رحم مادر انجام می‌شود. این تست به‌ویژه برای زوج‌هایی که سابقه سقط مکرر، مشکلات ژنتیکی یا ناهنجاری‌های کروموزومی دارند، مفید است. در این مقاله، به بررسی اهمیت، مراحل انجام، مزایا، معایب و کاندیداهای مناسب برای پی جی اس می‌پردازیم.

پی جی اس چیست و چرا انجام می‌شود؟

پی جی اس یک روش غربالگری کروموزومی است که قبل از انتقال جنین در روش لقاح آزمایشگاهی (IVF) انجام می‌شود. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا جنین‌هایی را که دارای تعداد صحیح کروموزوم هستند، انتخاب کرده و به رحم مادر منتقل کنند. نقص‌های کروموزومی مانند تریزومی 21 (سندرم داون)، تریزومی 18 (سندرم ادواردز) و تریزومی 13 (سندرم پاتاو) از طریق پی جی اس قابل شناسایی هستند.

پی جی اس برای چه افرادی مناسب است؟

پی جی اس (غربالگری ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی) برای افرادی که در معرض خطر ناهنجاری‌های کروموزومی یا مشکلات باروری قرار دارند، مناسب است.

• زنانی که سن بالای 35 سال دارند و در معرض ناهنجاری‌های کروموزومی قرار دارند.
• زوج‌هایی که تحت درمان IVF قرار گرفته‌اند و چندین بار انتقال ناموفق جنین داشته‌اند.
• زوج‌هایی که دارای سابقه خانوادگی بیماری‌های ژنتیکی هستند.
• مردانی که کیفیت پایین اسپرم دارند و احتمال اختلالات ژنتیکی در جنین بالا است.
• زنانی که سابقه زایمان نوزاد مبتلا به ناهنجاری‌های کروموزومی دارند.

مراحل انجام تست پی جی اس

پی جی ای (Preimplantation Genetic Screening) یک فرآیند دقیق و تخصصی است که برای بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی جنین‌ها قبل از انتقال به رحم در درمان‌های لقاح آزمایشگاهی (IVF) انجام می‌شود. این تست شامل چندین مرحله است که هر یک نقش مهمی در موفقیت فرآیند دارد. در ادامه مراحل انجام تست پی جی اس را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم.

1. تحریک تخمدان و جمع‌آوری تخمک‌ها

در این مرحله، زن داروهای هورمونی دریافت می‌کند تا تعداد بیشتری تخمک بالغ تولید کند. این داروها معمولاً شامل گنادوتروپین‌ها برای رشد فولیکول‌ها و آنتاگونیست‌های GnRH برای جلوگیری از تخمک‌گذاری زودرس هستند. پس از حدود 10 تا 14 روز، پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال بررسی می‌کند که آیا فولیکول‌ها به اندازه مناسب رسیده‌اند یا خیر. سپس، برای تکمیل فرآیند بلوغ تخمک‌ها، تزریق HCG انجام می‌شود.

2. برداشت تخمک‌ها (عمل پانکچر تخمدانی)

پس از رشد کافی فولیکول‌ها، تخمک‌ها با استفاده از یک سوزن نازک و تحت هدایت سونوگرافی از تخمدان‌ها خارج می‌شوند. این عمل که به پانکچر تخمدانی معروف است، معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی سبک انجام می‌شود و چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. پس از برداشت، تخمک‌ها در محیط آزمایشگاهی برای لقاح آماده می‌شوند.

3. لقاح و تشکیل جنین در محیط آزمایشگاهی

پس از جمع‌آوری تخمک‌ها، آن‌ها در آزمایشگاه با اسپرم مرد ترکیب می‌شوند. این فرآیند می‌تواند به دو روش انجام شود:

• لقاح طبیعی: تخمک و اسپرم در محیط کشت قرار داده شده و لقاح به‌طور طبیعی صورت می‌گیرد.
• میکرواینجکشن (ICSI): اسپرم مستقیماً به داخل تخمک تزریق می‌شود که در موارد کاهش کیفیت یا تعداد اسپرم استفاده می‌شود.

پس از لقاح، جنین‌ها برای 3 تا 5 روز در محیط آزمایشگاهی رشد داده می‌شوند تا به مرحله بلاستوسیست برسند.

4. نمونه‌برداری از جنین (بیوپسی بلاستوسیست)

در این مرحله، چند سلول از لایه خارجی جنین (تروفکتودرم) برداشته شده و برای بررسی ژنتیکی ارسال می‌شود. این فرآیند کاملاً ایمن بوده و آسیبی به رشد جنین وارد نمی‌کند.

5. بررسی کروموزومی و آنالیز ژنتیکی

نمونه‌های گرفته‌شده از جنین در آزمایشگاه ژنتیک مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این مرحله، تعداد کروموزوم‌های جنین تجزیه‌وتحلیل شده و جنین‌هایی که دارای کروموزوم‌های غیرطبیعی هستند، شناسایی می‌شوند. بیماری‌هایی مانند سندرم داون (تریزومی 21)، سندرم ادواردز (تریزومی 18) و سندرم پاتاو (تریزومی 13) در این مرحله قابل تشخیص هستند.

6. فریز جنین‌های سالم و آماده‌سازی برای انتقال

پس از دریافت نتایج پی جی اس ، جنین‌های سالم برای انتقال انتخاب شده و معمولاً برای جلوگیری از تاثیرات داروهای تحریک تخمدان، فریز می‌شوند. این جنین‌ها در زمان مناسب در سیکل قاعدگی طبیعی یا با کمک داروهای هورمونی به رحم مادر منتقل می‌شوند.

7. انتقال جنین سالم به رحم

پس از آماده‌سازی رحم، جنین سالم و بدون نقص کروموزومی به داخل رحم مادر منتقل می‌شود. این کار معمولاً بدون نیاز به بیهوشی و طی یک فرایند ساده انجام می‌شود. پس از انتقال، مادر باید مراقبت‌های لازم را رعایت کند و برای بررسی موفقیت آمیز بودن انتقال، حدود 10 تا 14 روز بعد آزمایش بارداری (BHCG) انجام می‌شود.

مزایای تست پی جی اس

پی جی اس (Preimplantation Genetic Screening) یا غربالگری ژنتیکی پیش از لانه گزینی، یکی از روش های پیشرفته در درمان ناباروری است که با بررسی کروموزوم های جنین قبل از انتقال به رحم، شانس یک بارداری موفق را افزایش می دهد. این تست برای شناسایی ناهنجاری های کروموزومی استفاده می شود و به انتخاب سالم ترین جنین برای انتقال کمک می کند. در ادامه، مهم ترین مزایای تست پی جی اس را بررسی می کنیم.

1. افزایش شانس بارداری موفق

2. کاهش خطر سقط جنین

3. کاهش احتمال ناهنجاری های ژنتیکی در نوزاد

4. کمک به زنان بالای 35 سال

5. کاهش تعداد دفعات انتقال ناموفق جنین

6. کمک به زوج هایی که سابقه سقط های مکرر دارند

7. کمک به مردانی با مشکلات اسپرم

8. افزایش شانس بارداری تک قلویی سالم

9. امکان ذخیره و فریز جنین های سالم برای آینده

10. کاهش استرس و نگرانی والدین

هزینه انجام پی جی اس

هزینه تست پی جی اس بسته به کشور، کلینیک و روش های آزمایشگاهی متفاوت است. در جدول زیر هزینه های تقریبی این روش آورده شده است: