خبرگزاری آریا - حجت الاسلام والمسلمین میرخندان گفت: فیلم مطلوب از نگاه اسلام را می توان فیلم دینی دانست؛ ولو اینکه در ادبیات رایج سینما به آن فیلم دینی گفته نشود. فیلمی که از نظر اسلام اجمالاً مطلوبیت داشته و آموزه های دینی را گسترش داده باشد، می تواند عنوان فیلم دینی به خود اختصاص دهد.
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از ستاد خبری پنجمین جشنواره فیلم دینی اشراق، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدحمید میرخندان، استاد و پژوهشگر سینما و رسانه در سلسله نشست های پنجمین جشنواره بین المللی فیلم دینی اشراق «نسبت شناسی سینمای دینی با فقه هنر» را مورد بررسی قرار داد و گفت: لازم است پیش از بررسی نسبت فیلم دینی با فقه، به مفهوم فیلم دینی و تعریف دقیق آن پرداخته شود.
وی اظهار کرد: بحث پیرامون سینمای دینی بیشتر در دهه اول انقلاب اسلامی مطرح بود و در دهه های بعد به سمت اصطلاحات جدیدی همچون سینمای معناگرا و یا سینمای مصلحانه رفت و به نحوی غبار زمان بر روی موضوع سینمای دینی نشسته است.
حجت الاسلام والمسلمین میرخندان برخی از عناوین کتاب های مهم در زمینه فیلم و سینمای دینی را برشمرد و گفت: یکی از مهمترین این کتاب ها «سینمای دینی از نگاه سینماگران» است که در آن تعاریف مختلف سینمای دینی از زبان سینماگران و فلاسفه متعددی آورده شده است.
وی بیان داشت: فیلم مطلوب از نگاه اسلام را می توان فیلم دینی دانست؛ ولو اینکه در ادبیات رایج سینما به آن فیلم دینی گفته نشود. فیلمی که از نظر اسلام اجمالاً مطلوبیت داشته و آموزه های دینی را گسترش داده باشد، می تواند عنوان فیلم دینی به خود اختصاص دهد.
دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر اینکه لازم است جهت دینی یا غیردینی دانستن یک فیلم نوع اثرگذاری آن روی مخاطبین را لحاظ کرد، بیان داشت: برای دینی دانستن یک فیلم می بایست جهان فیلم را بررسی کنیم که تا چه اندازه بر اساس آموزه های دینی تشکیل شده است.
وی گفت: فیلم دینی از نگاه اسلام فیلمی است که بیشترین تطابق را با احکام و قواعد فقهی داشته باشد.
حجت الاسلام والمسلمین میرخندان اظهار کرد: وقتی جهان بنا شده در فیلم را ملاک بررسی قرار دهیم، آن گاه همانطور که در جهان بیرون سه ساحت «ذهنی و شناختی»، «قلبی و احساسی» و همچنین «رفتاری و جوارحی» را مد نظر داریم، در جهان فیلم نیز باید به این سه ساحت توجه کنیم.
وی ساحت رفتاری و جوارحی را مهمترین حوزه نسبت سنجی فیلم در ارتباط با فقه خواند و افزود: در این زمینه می بایست رفتار گروه تولید فیلم در پشت دوربین و رفتار افراد جلوی فیلم که ایجاد کننده متن فیلم هستند، مورد بررسی قرار گیرد. مثلاً لازم است تفاوت گریم که در جلوی دوربین کاربرد دارد با زینت زنان که در زندگی معمول و پشت دوربین استفاده می شود را به خوبی بشناسیم.
پژوهشگر سینما و رسانه با اشاره به اینکه تصویربرداری در تولید فیلم هم می تواند از جهت فقهی مورد بحث و بررسی قرار گیرد، گفت: چگونگی تصویربرداری و تأثیراتی که بر مخاطبین در مورد تصاویر و شخصیت های مختلف می گذارد هم می تواند محل بحث و بررسی فیلم از جهت فقهی باشد.
وی متن فیلمنامه را یکی دیگر از عناصر تولید فیلم دینی دانست و گفت: متن فیلم نیز می تواند از نظر شرعی و فقهی مورد بررسی قرار گیرد که دارای الفاظ و جملات مطابق با شرع باشد یا نباشد.
حجت الاسلام والمسلمین میرخندان در پرداخت به اهمیت حوزه نظارت بر عرضه فیلم، تصریح کرد: بازبینی و نظارت قبل از پخش فیلم نیز می تواند یاری گر سینمای دینی باشد. جهت تولید فیلم دینی لازم است افرادی کارشناس تولیدات سینمای دینی را از لحاظ رعایت یا عدم رعایت احکام فقهی مورد بررسی قرار دهند تا آثار سینمایی بتوانند بیشترین اثرگذاری دینی را بر مخاطبین خود بگذارند و یا کمترین تأثیر مخرب را بر فرهنگ دینی بینندگان خود داشته باشند.
وی افزود: باید دانست رعایت مباحث فقهی در فیلم راحت ترین مرحله برای دینی شدن یک فیلم است؛ زیرا این موضوع به رعایت ظواهر دینی در فیلم برمی گردد. اما ممکن است در فیلمی که احکام فقهی رعایت شده، شاهد دیدگاه های غیردینی باشیم. پس می بایست برای محتوا و مفاهیم مطرح شده در این تولیدات نیز چاره اندیشی و تعیین چارچوب صورت گیرد.
این استاد سینما و رسانه ادامه داد: لازم است در رابطه با موضوعات تخصصی محتوایی همچون موسیقی و آهنگ های مورد استفاده در فیلم ها نیز بحث و بررسی فقهی به طور دقیق انجام گیرد و صرفاً به نظر عرف بسنده نشود.
وی در پایان میزان تطابق فیلم با ساحت های مختلف جهان دینی و نوع تأثیرگذاری آن بر مخاطب در این ساحت ها را مهمترین روش برای بررسی دینی بودن آثار سینمایی دانست و عنوان داشت: اگر فیلم ها را بر اساس میزان تطابق آن ها با آموزه های فقه در سه ساحت ذهنی، احساسی و رفتاری بررسی کنیم، به خوبی می توانیم مطلوب یا نامطلوب بودن آن ها از جهت فقهی را مشخص نماییم.
پنجمین جشنواره بین المللی فیلم دینی اشراق، امشب از ساعت 18 تا 21 با حضور اساتید هنرمند، چهره‌های شاخص رسانه‌ای حوزه و برگزیدگان پنجمین جشنواره و سخنرانی حجج اسلام والمسلمین واعظی "رییس دفتر تبلیغات اسلامی"، قمی "رییس سازمان تبلیغات اسلامی"، دکتر معینی پور "دبیر پنجمین جشنواره" ، دکتر فریدزاده "معاون سینمایی وزارت ارشاد" و دکتر اسفندیاری "رییس دانشکده صدا و سیما" در مرکز همایش های غدیر شهر مقدس قم برگزار خواهد شد.