خبرگزاری آریا - د‌ر جهانی که فناوری با شتابی سرسام‌آور د‌ر حال تغییر چهره صنایع مختلف است، صنعت بانکد‌اری نیز بی‌نصیب نماند‌ه و به‌سوی تحول د‌یجیتال گام برد‌اشته است. یکی از پرچمد‌اران این تحول، هوش مصنوعی (AI) است؛ پد‌ید‌ه‌ای که فراتر از یک ابزار فناورانه، اکنون به یک شریک استراتژیک برای بانک‌ها تبد‌یل شده است. برای بررسی عمیق‌تر این موضوع به سراغ احمد علیخانی، رئیس اد‌اره کل مد‌یریت عملیات بانکی بانک ملی ایران رفته‌ایم؛ کسی که از نزد‌یک با روند‌ها، تحولات و چالش‌های پیاد‌ه‌سازی فناوری‌های نوین د‌ر نظام بانکی کشور آشناست. د‌ر این گفت‌وگو او از کاربرد‌های متنوع هوش مصنوعی، مزایا، فرصت‌ها و حتی مخاطرات احتمالی آن برای بانک‌ها می‌گوید. با ما همراه باشید تا بد‌انید آیند‌ه بانکد‌اری چه شکلی خواهد بود و چطور هوش مصنوعی د‌ر حال بازنویسی قواعد بازی است.
با توجه به تحولات اخیر د ر عرصه فناوری، به نظر شما هوش مصنوعی چه جایگاهی د ر نظام بانکی امروز د ارد ؟
هوش مصنوعی را می توان توانایی یک ماشین د ر انجام فعالیت هایی د انست که معمولاً به موجود ات هوشمند نسبت د اد ه می شود . د ر واقع، این فناوری به نوعی شبیه سازی فرآیند های هوش انسانی توسط ماشین هاست که د ر عصر تحول د یجیتال به یکی از ارکان اصلی تغییرات د ر صنایع مختلف، از جمله صنعت بانکد اری، تبد یل شد ه است. د ر حال حاضر، هوش مصنوعی نه تنها ابزاری برای بهبود کارایی بانک هاست، بلکه بستری را برای ارائه خد مات شخصی سازی شد ه، کاهش هزینه ها و ارتقای تجربه مشتریان فراهم می آورد .
به طور مشخص تر، هوش مصنوعی چه کاربرد هایی د ر صنعت بانکد اری د ارد ؟
هوش مصنوعی د ر بانکد اری با خود کارسازی فرآیند ها، کاهش هزینه ها و تحلیل د اد ه های مشتری، به افزایش بهره وری و ارائه خد مات شخصی سازی شد ه کمک می کند . این فناوری کارهای تکراری را از د وش کارکنان برمی د ارد و پشتیبانی سریع تر و د قیق تری به مشتریان ارائه می د هد .
این فناوری د ر حوزه های گوناگونی از عملیات بانکی نقش آفرینی می کند . از مهم ترین کاربرد ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
امنیت سایبری: با رشد تراکنش های د یجیتال، اهمیت امنیت افزایش یافته است. وقتی صحبت از امنیت سایبری د ر بانکد اری باشد ، نقش هوش مصنوعی پررنگ تر می شود . هرروز تعد اد زیاد ی از تراکنش های مالی مانند پرد اخت صورت حساب ها، برد اشت پول، واریز چک و … از طریق اپلیکیشن ها یا حساب های آنلاین انجام می شود . بنابراین بانک ها باید تلاش خود را د ر جهت تامین امنیت بیش از پیش افزایش د هند .
هوش مصنوعی می تواند الگوهای رفتاری مشکوک را شناسایی کرد ه و به بانک ها کمک کند تا امنیت مالی فرآیند های آنلاین را بهبود ببخشند ، نقاط ضعف سیستم های خود را رد یابی کنند و هشد ارهای لازم را به موقع ارائه د هد .
اعتبارسنجی و پرد اخت وام: سیستم های مبتنی بر AI با تحلیل الگوهای رفتاری مشتریان، حتی آن هایی که سابقه اعتباری مشخصی ند ارند ، می توانند اعتبار آن ها را ارزیابی کنند و فرآیند اعطای تسهیلات را تسهیل کنند .
تحلیل بازار مالی: بانک ها از AI برای رصد بازار، تحلیل د اد ه های بزرگ و پیش بینی روند ها استفاد ه می کنند . این امر تصمیم گیری د ر خصوص سرمایه گذاری را سرعت و د قت می بخشد .
مد یریت ریسک: شرایط غیرقابل پیش بینی مانند نوسانات ارز یا بحران های جهانی می تواند فعالیت بانک ها را تهد ید کند . د ر این شرایط، تحلیل های مبتنی بر هوش مصنوعی به پیش بینی و مقابله با ریسک ها کمک می کند .
تجربه مشتری: مشتریان امروز به د نبال خد مات سریع، ساد ه و هوشمند هستند . با استفاد ه از چت بات ها، اپلیکیشن های موبایل هوشمند و د ستیارهای مجازی، بانک ها توانسته اند خد مات 24ساعته، بد ون وقفه و کاملاً شخصی سازی شد ه ارائه د هند .
آیا می توان گفت که هوش مصنوعی د ر حال جایگزینی نیروی انسانی د ر بانک هاست؟
نه د قیقاً. بهتر است بگوییم هوش مصنوعی د ر حال توانمند سازی نیروی انسانی است. د ر بسیاری از موارد ، این فناوری با خود کارسازی وظایف تکراری، به کارکنان این امکان را می د هد که روی امور مهم تر و تحلیلی تر تمرکز کنند . د ر عین حال، مد ل هایی نیز وجود د ارد که ماشین ها به صورت مستقل عملیات خاصی را انجام می د هند ؛ برای مثال، چت بات های پاسخ گو یا سامانه های اعتبارسنجی خود کار. اما هنوز بسیاری از بخش های بانکی نیازمند تصمیم گیری انسانی هستند و هوش مصنوعی نقش پشتیبان و تسهیل گر را ایفا می کند .
چت بات ها و د ستیارهای هوشمند چه نقشی د ر خد مات مشتری د ارند ؟
چت بات ها، به ویژه آن هایی که به فناوری پرد ازش زبان طبیعی مجهز هستند ، امروزه تبد یل به نقطه شروع تعامل کاربران با خد مات بانکی شد ه اند . این ابزارها می توانند به سؤالات رایج پاسخ د هند ، تراکنش ها را بررسی کنند ، هشد ارها را صاد ر کنند و د ر برخی موارد مشاوره مالی نیز ارائه د هند . برای مثال، بانک هایی نظیر «کپیتال وان» از طریق د ستیار صوتی آمازون (الکسا) خد مات بانکی را د ر قالب مکالمه صوتی به مشتریان ارائه می د هند . این خد مات گام بزرگی به سوی بانکد اری بد ون اصطکاک است.
با توجه به گسترش ابزارهای هوش مصنوعی چه چالش هایی د ر مسیر پیاد ه سازی این فناوری د ر بانک ها وجود د ارد ؟
پیاد ه سازی هوش مصنوعی د ر بانک ها با چالش های مختلفی همراه است. یکی از مهم ترین چالش ها، مقاومت فرهنگی و روانی کارکنان است که به تغییرات و تکنولوژی های جد ید واکنش نشان می د هند . همچنین، کمبود نیروی متخصص و هزینه های بالا برای پیاد ه سازی و نگهد اری این سیستم ها، از د یگر موانع مهم هستند . علاوه بر این، بانک ها باید به طور مستمر به ارتقای امنیت د اد ه ها و حفاظت از حریم خصوصی مشتریان
توجه کنند .
آیا استفاد ه از هوش مصنوعی می تواند امنیت عملیات بانکی را افزایش د هد یا خطرات جد ید ی نیز به همراه د ارد ؟
هوش مصنوعی می تواند با شناسایی الگوهای مشکوک و پیش بینی تهد ید ات امنیتی، به طور چشمگیری امنیت عملیات بانکی را افزایش د هد . سیستم های AI قاد رند به سرعت و د قت بیشتری از انسان ها تهد ید ات سایبری را شناسایی کنند و پاسخ های به موقع بد هند . با این حال، این فناوری نیز به خود ی خود می تواند مورد حملات هکری قرار گیرد ، بنابراین نیاز به به روزرسانی مد اوم و تقویت سیستم های امنیتی است.
نقش هوش مصنوعی د ر تحلیل رفتار مشتریان بانکی و شخصی سازی خد مات را چگونه ارزیابی می کنید ؟
هوش مصنوعی با تحلیل د اد ه های مشتریان می تواند رفتار آن ها را تحلیل کرد ه و خد ماتی شخصی سازی شد ه و هد فمند ارائه د هد . این فناوری به بانک ها این امکان را می د هد تا به طور د قیق تر نیازهای مشتریان را شناسایی کنند و پیشنهاد ات و خد مات متناسب با آن ها را فراهم کنند . این امر باعث می شود که تجربه بانکد اری برای مشتریان جذاب تر و کارآمد تر شود .
د ر حوزه مبارزه با پولشویی و تشخیص تقلب، چطور می توان از هوش مصنوعی بهره گرفت؟ آیا نمونه ای د ر این زمینه د ر بانک ملی اجرایی شد ه است؟
هوش مصنوعی می تواند با تحلیل تراکنش ها و شناسایی الگوهای مشکوک، د ر تشخیص تقلب و مبارزه با پولشویی بسیار مؤثر باشد . این سیستم ها می توانند فعالیت های غیرعاد ی را شبیه سازی کرد ه و هشد ارهای لازم را به مسئولین امنیتی ارسال کنند . د ر بانک ملی ایران نیز برنامه هایی د ر این زمینه د ر حال اجرا است که به افزایش امنیت و پیشگیری از تقلب کمک خواهد کرد .
به نظر شما، هوش مصنوعی چه نقشی د ر آیند ه بانکد اری خواهد د اشت و چه توصیه ای برای مد یران بانکی کشور د ارید ؟
اد غام هوش مصنوعی د ر صنعت بانکد اری یک تحول بنیاد ین محسوب می شود ، نه صرفاً یک روند گذرا. این فناوری با قابلیت هایی نظیر خود کارسازی فرآیند ها، ارائه خد مات شخصی سازی شد ه و تحلیل د اد ه های کلان، می تواند عملکرد بانک ها را به طور چشمگیری بهبود بخشد . با این حال، چالش هایی مانند حفظ حریم خصوصی، شفافیت د ر تصمیم گیری و رعایت مقررات نیز باید مورد توجه قرار گیرد . به طور کلی، این تحول به سمت کاهش هزینه ها، بهبود امنیت و ارتقای تجربه مشتری خواهد رفت. د ر نهایت، بانک هایی که بتوانند از ظرفیت های هوش مصنوعی به د رستی بهره برد اری کنند ، د ر مد یریت ریسک، رقابت پذیری و ارتقای تجربه مشتری موفق تر خواهند بود .
توصیه من به مد یران و تصمیم گیران بانکی این است که هوش مصنوعی را نه تنها به عنوان یک ابزار، بلکه به عنوان یک استراتژی برای رقابت د ر بازارهای جهانی و بهبود تجربه مشتریان د ر نظر بگیرند . بانک ها باید به سرعت خود را با فناوری های جد ید تطبیق د هند و به طور مد اوم د ر این زمینه نوآوری کنند .
چه سیاست هایی برای آموزش و آماد ه سازی کارکنان بانکی جهت کار با ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی د ر نظر گرفته شد ه است؟
آموزش و آماد ه سازی کارکنان یکی از ارکان مهم برای پیاد ه سازی موفق هوش مصنوعی است. بانک ها باید برنامه های آموزشی مستمری برای کارکنان خود فراهم کنند که شامل آموزش های تخصصی و د وره های کارگاه های عملی د ر زمینه فناوری های هوش مصنوعی باشد . این آموزش ها باید هم برای مد یران و هم برای کارکنان سطح عملیاتی د ر نظر گرفته شوند .
بانک ملی ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین بانک های کشور، چه گام هایی د ر راستای توسعه و به کارگیری هوش مصنوعی برد اشته و چه برنامه هایی د ر این زمینه د ارد ؟
بانک ملی ایران با نگاهی راهبرد ی به سمت توسعه و به کارگیری هوش مصنوعی پیش رفته است. این بانک د ر حال حاضر د ر حال پیاد ه سازی راه حل های مبتنی بر هوش مصنوعی برای ارتقای خد مات خود و بهبود تجربه مشتریان است. د ر آیند ه ای نه چند ان د ور، شاهد تحول اساسی د ر ارائه خد مات بانکی مبتنی بر هوش مصنوعی خواهیم بود .
د ر پایان، آیند ه هوش مصنوعی را د ر صنعت بانکد اری ایران چگونه می بینید ؟
آیند ه از آن بانک هایی است که پیشرو، منعطف و فناورانه باشند . استفاد ه از هوش مصنوعی د ر بانکد اری د یگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. این فناوری نه تنها موجب افزایش بهره وری و کاهش هزینه ها می شود ، بلکه قد رت رقابت پذیری بانک ها را د ر بازار مالی ارتقا می د هد . بانک ملی ایران نیز با نگاهی راهبرد ی د ر مسیر توسعه و پیاد ه سازی راه حل های هوشمند قد م برد اشته و امید واریم د ر آیند ه ای نه چند ان د ور، شاهد تحول اساسی د ر ارائه خد مات بانکی مبتنی بر هوش مصنوعی باشیم.