خبرگزاری آریا - شرکت ملی نفت ایران در سال 1403 با تلاش‌های کارکنان این شرکت برای شکوفایی اقتصاد تلاش‌های ماندگاری انجام دادند؛ تلاشی که نتیجه آن را می‌توان از افزایش خیره‌کننده تولید نفت و گاز تا امضای قرارداد 17 میلیارد دلاری فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی شاهد بود.
به گزارش شانا به نقل از شرکت ملی نفت ایران،کشور ایران همواره به‌عنوان کشوری برخوردار از مواهب طبیعی و ثروت‌های خدادادی زیرزمینی مرکز توجه بوده است و همین توانمندی‌های ذاتی، بستر مناسبی را برای ظهور توانمندی‌های انسانی فراهم کرده است.
از سوی دیگر، دارا بودن بیش از یک هزار و 200 میلیارد بشکه معادل نفت خام ذخایر هیدروکربوری، جایگاه ممتازی را برای کشورمان در میان کشورهای دارنده سوخت‌های فسیلی ایجاد کرده است؛ از این روی دستیابی به منابع ارزشمند هیدروکربوری و استحصال فرآورده‌های سوختی زیرزمینی، هدفی است که از ابتدای فعالیت شرکت ملی نفت ایران به‌عنوان عهده‌دار تمامی فعالیت‌های بالادستی صنعت نفت مورد توجه بوده و تلاش شده است تا با به‌کارگیری شیوه‌های نوین فناوری صنایع نفت و گاز، میزان استحصال نفت خام و گاز افزایش یابد.
آنچه مسلم است، تاکنون با به‌کارگیری فناوری‌های روز، امکان استحصال حدود 340 میلیارد بشکه معادل نفت خام از این ذخایر زیرزمینی محرز شده است که در مقایسه با نرخ تولید فعلی، پیش‌بینی می‌شود امکان برداشت از این منابع خداداد تا 100 سال آینده وجود داشته باشد. این در حالی است که محاسبه این رقم با میانگین ضریب برداشت 25 درصدی انجام شده و بی‌شک با ارتقای دانش روز و تجهیز صنایع نفت و گاز کشورمان به جدیدترین یافته‌های پژوهشی، این رقم از پیش‌بینی فعلی بسیار فراتر خواهد رفت.
در سال 1403 و با روی کار آمدن دولت چهاردهم و تمرکز مدیریت صنعت نفت بر تعمیق اولویت‌های ساختاری شرکت ملی نفت ایران، برنامه‌ریزی هدفمندی برای برداشت حداکثری از منابع نفت و گاز، همپای صادرات انجام شد؛ تا ضمن ایجاد بهره‌وری و رونق اقتصادی، تحقق چشم‌انداز برنامه‌های جامع توسعه در کشور را تضمین کند.
بر همین اساس افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز و تکمیل توسعه میادین مشترک پارس جنوبی، غرب کارون و ...، تنوع‌بخشی و افزایش فروش نفت از طریق بخش خصوصی و دانش‌بنیان کردن اقتصاد نفت در چارچوب خنثی‌سازی تحریم‌ها و توسعه کسب و کار با رویکرد صادرات محوری از جمله مهمترین اهداف تعریف‌شده برای فعالیت شرکت ملی نفت کشورمان در دولت مردمی تعیین شد.
اگرچه تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌ها و تحولات سیاسی شکل‌گرفته در اروپا و آمریکا طی چندماه گذشته، موقعیت صنعت نفت کشورمان را به مانند دیگر کشورها با چالش‌های جدیدی مواجه ساخته است، اما به تجربه ثابت شده است که این صنعت با بهره‌مندی از پشتوانه نیروی انسانی خلاق و تجارب ارزنده خود، همواره توانسته است تا از بزنگاه‌های حساس تاریخ به سلامت عبور کند.
تداوم فروش نفت ایران در بازارهای جهانی و عقد قراردادهای مربوط به فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی (که از نوع طرح‌های حیاتی با فناوری پیچیده صنعت نفت کشورمان به‌شمار می‌رود) در بحبوحه تحریم‌ها، نشان از اقتدار و پایندگی صنعت نفت کشورمان دارد.
در عین حال، افزایش قابل‌توجه تولید نفت خام، ثبت رکوردهای تولید روزانه 1106 میلیون مترمکعب گاز خام و 714 میلیون مترمکعب گاز غنی در پارس جنوبی، راه‌اندازی ایستگاه تقویت فشار چشمه‌خوش و بهره‌برداری فاز دوم واحد نمکزدایی متمرکز اهواز (با ظرفیت تولید 110 هزار بشکه نفت در روز)، از دیگر دستاوردهایی است که همگام با تحولات اقتصادی جهانی و طی چندماه آغاز به کار دولت چهاردهم به منصه ظهور رسیده است.
در این میان، آغاز رسمی طرح توسعه سه میدان نفتی سومار، سامان و دلاوران (با هدف افزایش 10 هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت و تأمین خوراک پالایشگاه کرمانشاه (نفت خام سبک) و بارگیری جکت طرح توسعه میدان گازی بلال در میدان مشترک با قطر، راه‌اندازی واحد گوگردزدایی پالایشگاه فاز 14 میدان مشترک پارس جنوبی و تعهد انجام 621 پروژه عام‌المنفعه به ارزش 28 هزار و 240 میلیارد ریال تا پایان سال از دیگر دستاوردهایی است که بر توانمندی صنعت نفت کشورمان دلالت می‌کند.
در گزارش پیش رو، نگاهی خواهیم داشت به مهمترین دستاوردهای شرکت ملی نفت ایران در سال 1403 و به‌صورت موجز، بخش‌هایی از مهمترین دستاوردها را با هم مرور می‌کنیم:
افزایش تولید نفت و شکستن رکورد تولید گاز
از اقدام‌های شاخصی که در سال 1403 روی داده است، می‌توان به افزایش قابل‌توجه ظرفیت تولید روزانه نفت اشاره کرد که بیشتر آن در مناطق نفت‌خیز جنوب، غرب کارون و در شرکت بهره‌برداری نفت و گاز اروندان محقق شده است؛ اگرچه بخشی از این افزایش تولید نیز محصول انجام طرح‌ها و به مدار آوردن چاه‌های جدید و انجام طرح‌های نمکزدایی در شرکت نفت مناطق مرکزی ایران است.
افزایش تولید نفت از میدان‌های سپهر و جفیر، رامشیر و رگ‌سفید، به‌همراه افزایش تولید شرکت‌های نفت و گاز آغاجاری، کارون، گچساران و اروندان از نمونه‌های موفقی است که در یک سال گذشته به انجام رسیده و عملیاتی‌شدن آن به افزایش تولید نفت ایران منتهی شده است.
در ادامه‌ی اقدام‌های راهبردی انجام‌شده در مجموعه شرکت ملی نفت ایران که در مدت کوتاه آغاز به کار دولت چهاردهم به ثمر نشسته است، می‌توان از افزایش قابل‌توجه گاز (در مقایسه با سال گذشته) یاد کرد که با توجه به ناترازی گازی در فصل زمستان، اقدامی قابل‌توجه و شایسته تقدیر به‌شمار می‌آید.
شرکت ملی نفت ایران، با درک نیاز روزافزون تأمین گاز در نیمه دوم سال، برنامه‌ریزی برای تأمین گاز زمستانی و افزایش ذخایر راهبردی با هدف پیشگیری از بحران انرژی در فصول سرد سال را در اولویت کاری خود قرار داد و موفق شد تا قبل از ورود به بحران هوای سرد، روزانه بیش از 30 میلیون مترمکعب (معادل مصرف 2 استان کشور) به تولید گاز کشورمان اضافه کند که عمده این افزایش تولید با اضافه کردن برخی چاه‌های جدید به مدار تولید حاصل شده است.
این در حالی است که به‌طور متوسط در 6 ماه دوم سال گذشته، 36 میلیون مترمکعب در روز (معادل یک و نیم فاز پارس جنوبی) تولید گاز افزایش یافته است و در بهمن سال 1403 نیز به تنهایی مقدار گاز تحویلی به شبکه سراسری گاز به 870 میلیون مترمکعب در روز رسیده است؛ عددی که در تاریخ صنعت نفت بی‌سابقه است. در این میان، تولید 716 میلیون مترمکعب گاز غنی در پارس جنوبی که بالاترین رکورد تولید روزانه گاز از تأسیسات فراساحلی این میدان مشترک به شمار می‌آید، از مهمترین اقداماتی است که با هدف افزایش تولید گاز کشور در حوزه پارس جنوبی انجام شده است.
اگرچه نقش شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، به‌عنوان قطب تولید گاز در خشکی نیز در این زمینه بسیار پررنگ بوده است به‌طوری‌که این شرکت توانسته است رکورد تولید 248 میلیون متر مکعب تولید گاز در زمستان امسال را به نام خود ثبت کند. هم‌اکنون حدود 25 درصد گاز کشور در محدوده فعالیت این شرکت تولید و بخشی از آن برای مصرف در نیمه دوم سال در 2 مخزن سراجه قم و شوریجه سرخس در خانگیران ذخیره می‌شود.
تنها در منطقه خانگیران (به‌عنوان تنها میدان گازی در شمال شرقی کشور)، روزانه 65 میلیون متر مکعب گاز تولید می‌شود که به منزله 8 درصد از تولید کل گاز کشور بوده و نیازهای 6 استان شمال شرقی شامل خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان، مازندران و بخشی از استان سمنان را تأمین می‌کند. در حوزه فعالیت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران همچنین، با پایان‌یافتن عملیات ساخت و نصب ایستگاه تقویت فشار چشمه‌خوش، راه‌اندازی این ایستگاه با ورود گازهای همراه نفت میدان چشمه‌خوش به آن، آغاز شده است.
پایان عملیات تعمیرات اساسی منطقه عملیاتی تنگ‌بیجار به‌عنوان تنها میدان گازی غرب کشور نیز به‌تنهایی در تأمین بخشی از گاز زمستانی غرب کشور و تضمین پایداری انرژی در این منطقه نقش داشته است.
در ادامه تلاش‌های انجام‌شده، می‌توان از راه‌اندازی چاه شماره 85 منطقه عملیاتی خانگیران سرخس یاد کرد که دی سال 1402 انجام‌شده و طی آن، تولید روزانه 2 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از میدان‌های گازی کشور ممکن شد. در کنار این موارد، می‌توان بخشی از موفقیت‌های ناشی از رفع ناترازی گاز را در تکمیل هفتمین حلقه‌چاه میدان گازی کیش جست‌وجو کرد.
تکمیل این چاه، تحقق ظرفیت‌سازی در تولید 14 میلیون مترمکعب گاز در بزرگ‌ترین میدان گازی مستقل کشور را رقم زد که گام بزرگی برای جبران بخشی از ناترازی انرژی در کشور به شمار می‌رود. با نصب این جکت که ساخت آن به‌صورت کامل از سوی متخصصان ایرانی انجام شده است، آمادگی برای حفاری دریایی در موقعیت مرزی میدان بلال با قطر فراهم می‌شود.
امضای قراردادهای 17 میلیارد دلاری فشارافزایی پارس جنوبی و نگهداشت تولید گاز
یکی از مهمترین طرح‌هایی که همسو با بهره‌برداری حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی و رفع ناترازی گازی کشور انجام شد، امضای قراردادهای 17 میلیارد دلاری فشارافزایی است که اسفند 1403 پس از بررسی‌های متعدد در بخش‌های مختلف شرکت ملی نفت ایران، در مراسمی با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری انجام شد.
این طرح بزرگ ملی بر اساس هفت قرارداد جداگانه با پیمانکاران طراز اولی که سابقه اجرایی در پارس جنوبی را داشتند، اجرا و پیش‌بینی می‌شود که درآمدزایی معادل 780 میلیارد دلار تا پایان سال 1430 را برای کشورمان به‌همراه داشته باشد که عمدتا از محل تولید میعانات و سایر محصولات جانبی این طرح بزرگ ملی خواهد بود.
این در حالی است که بیش از 70 درصد از ملزومات این طرح از داخل کشور تأمین شده و پیش‌بینی می‌شود در اوج عملیات اجرایی طرح، حدود 17 هزار نفر به‌صورت مستقیم و 50 هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در آن مشغول به کار شوند. اهمیت این رویداد تاریخی به حدی است که رئیس جمهوری در مراسم این قرارداد ضمن تاکید بر اهمیت آن در تامین پایدار گاز کشور اظهار کرد: «جلوگیری از قطع گاز زمستانی را مرهون تلاش کارکنان صنعت نفت هستیم.»
بهره‌برداری از واحد نمکزدایی متمرکز اهواز با فرمان رئیس‌جمهوری
یکی از اتفاق‌های مهمی که در جریان سفر اخیر رئیس‌جمهوری و هیئت همراه به استان خوزستان شاهد آن بودیم، بهره‌برداری فاز دوم طرح نمکزدایی متمرکز اهواز بود که با ظرفیت 110 هزار بشکه در روز راه‌اندازی شد و به این ترتیب این امکان فراهم شد تا تعدادی از چاه‌های نفتی که پیش از این به‌دلیل تولید نمک اضافی، امکان تولید نفت را نداشتند، دوباره در مدار تولید قرار گیرند.
نکته جالب در مورد این دستاورد نفتی آن است که با وجود تحریم‌ها، 85 درصد تجهیزات مورد استفاده در واحد نمکزدایی متمرکز اهواز از سوی صنعتگران و سازندگان ایرانی ساخته شده است که از توان بالای متخصصان ایرانی حکایت دارد. درآغاز بهره‌برداری این طرح، تولید روزانه نفت خام به میزان 15 هزار بشکه افزایش یافته و به‌تدریج بیشتر می‌شود.
آغاز طرح افزایش برداشت نفت از میدان مشترک یادآوران
یکی از طرح‌های مهم صنعت نفت که امسال محقق شد، طرح افزایش تولید نفت از میدان مشترک یادآوران است که با هدف تولید روزانه 42 هزار بشکه نفت و با سرمایه‌گذاری 350 میلیون دلار آغاز شد. براساس این طرح، حفاری 24 حلقه‌چاه در این میدان مشترک نفتی انجام می‌شود؛ اما میدان آزادگان از دیگر پروژه‌های کلیدی این منطقه است که با همت پیمانکاران داخلی به افزایش تولید رسیده است؛ به‌زودی با بهره‌برداری از فاز دوم آزادگان، تولید این میدان به 550 هزار بشکه در روز می‌رسد.
تحقق و اولویت توسعه میادین غرب کشور
از دیگر طرح‌های مهمی که در حوزه افزایش تولید نفت و تحقق توسعه میدان‌های نفتی کشور محقق شده است، می‌توان به آغاز رسمی طرح توسعه سه میدان نفتی سومار، سامان و دلاوران (در مناطق کمتر توسعه یافته غرب کشور) اشاره کرد که در اوایل بهمن 1403 اجرایی شد. حجم نفت درجای این سه میدان بیش از 410 میلیون بشکه تخمین زده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که با روند توسعه این میادین طی 55 ماه، سودآوری 1.6 میلیارد دلاری (طی 20 سال) برای کشورمان محقق شود.
جذب سرمایه و سرعت بخشیدن به حرکت قطار توسعه نفت
با توجه به اهمیت راهبردی مقوله سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، با آغاز به کار دولت چهاردهم، انجام مذاکرات پیچیده و پیگیری‌های مدیران ارشد صنعت نفت سبب شد تا سرانجام مجوز پرداخت تسهیلات به شرکت ملی نفت ایران به مبلغ 3 میلیارد دلار از طریق بانک‌های عامل اخذ شود.
این مهم، با هدف افزایش تولید نفت خام میدان‌های هیدروکربوری به مقدار 250 هزار بشکه در روز از تولید پایه یک میلیون و 939 هزار بشکه در روز به 2 میلیون و 189 هزار بشکه در روز انجام می‌شود. در عین حال بانک مرکزی نیز مجاز شد تا به تشخیص خود با استفاده از انواع راهکارها نسبت به تأمین مالی این طرح اقدام کند.
در آبان 1403 نیز، شورای ملی تأمین مالی در ششمین نشست خود شیوه‌نامه تأمین مالی قراردادهای بالادستی نفت و گاز را تصویب و وزیر اقتصاد به‌عنوان رئیس شورای این شیوه‌نامه را برای اجرا به دستگاه‌ها ابلاغ کرد. بر اساس مفاد این شیوه‌نامه، شرکت ملی نفت ایران عواید، منافع و حقوق قراردادی متعلق به بخش خصوصی و غیردولتی را در مراحل مختلف قرارداد برای استفاده از ابزارهای مختلف بازارهای پول و سرمایه، شناسایی و به نهادهای مالی ارائه خواهد کرد.
امکان استفاده بخش خصوصی و غیردولتی از ابزارهایی همچون انواع صکوک، صندوق پروژه، گواهی سپرده کالایی نفت خام، حواله تحویل نفت خام، گواهی تعهد پرداخت و انواع تسهیلات بانکی به‌منظور تأمین مالی این دسته از قراردادها از نتایج و مزایای این شیوه‌نامه است که برای نخستین بار امکان استفاده از سرمایه‌های خرد مردمی را برای توسعه میدان‌های نفتی و گازی را فراهم می‌کند.
شرکت ملی نفت ایران، در همین رابطه، بیش از 100 بسته سرمایه‌گذاری آماده مذاکره با پیمانکاران و سرمایه‌گذاران مختلف را در دست اقدام دارد و هم‌اکنون نیز مذاکره با برخی از بانک‌ها و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را آغاز کرده است که بر همین اساس رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه در بالادست نفت و گاز ایران، 26 فروردین سال 1404 در تهران برگزار می‌شود. در این رویداد برای نخستین بار فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تامین مالی طرح‌های شرکت ملی نفت ایران در قالب‌های قراردادی گوناگون معرفی و از بیش از 200 فرصت سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز رونمایی خواهد شد.
حمایت از شرکت‌های ایرانی و امضای میلیاردها دلار قرارداد و تفاهم‌نامه
یکی دیگر از اقدام‌های انجام‌شده در سال 1403، امضای تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای متعدد با شرکت‌های داخلی است که افزون بر حمایت از پیمانکاران و صنعتگران ایرانی، تاثیر قابل‌توجهی در پیشبرد اهداف توسعه‌ای صنعت نفت کشورمان دارد. در این رابطه می‌توان از امضای قراردادهای توسعه میدان‌های چنگوله و بند کرخه یاد کرد که به همراه قرارداد خرید خدمات فرآورش نفت خام در 27 خرداد 1403 امضا شد.
انجام مسئولیت‌های اجتماعی در کنار تولید و توسعه
شرکت ملی نفت ایران، در کنار فعالیت‌های توسعه‌ای خود، تمرکز بالایی بر رفع محرومیت‌ها و حوزه مسئولیت‌های اجتماعی دارد و تکالیف مربوط به آن را همگام با اولویت‌های توسعه و تولید از میدان‌های نفتی و گازی دنبال می‌کند. از ابتدای سال 1403، برنامه‌ریزی برای کمک به مردم مناطق محروم و کم‌برخوردار شتاب بیشتری گرفته بود که نتیجه آن را در تقویت زندگی معیشتی و رفاه خانواده‌های مناطق همجوار نفت و گاز می‌توان شاهد بود.
تعهد انجام 621 پروژه عام‌المنفعه به ارزش 28 هزار و 240 میلیارد ریال تا پایان امسال، ازجمله اقدام‌های است که از سوی مدیریت نظارت بر طرح‌های عمرانی مناطق نفت‌خیز برای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی دنبال می‌شود.
این در حالی است که تاکنون بیش از 13 هزار میلیارد تومان اعتبار برای پروژه‌های مرتبط با مسئولیت‌های اجتماعی در سطح استان خوزستان (به‌عنوان یکی از مناطق هدف در طرح مسئولیت‌های اجتماعی) تعریف شده که تاکنون حدود نیمی از این اعتبار هزینه شده است.
نگاهی به دستاوردهای یکساله شرکت ملی نفت ایران مهر تأییدی بر این واقعیت است که تلاش‌های کارکنان همیشه در صحنه نفت در پهنه خشکی و دریا؛ از میدان‌های نفتی و گازی تا سکوهای خلیج همیشه فارس، تلاشی ماندگار است؛ تلاشی که نتیجه آن را می‌توان در افزایش خیره‌کننده تولید نفت و گاز و مدیریت پالایش و توزیع بیش از یک میلیارد مترمکعب روزانه این سوخت پاک، رشد بی‌سابقه تولید فرآورده‌های راهبردی و توزیع آن و امضای قرارداد تاریخی 17 میلیارد دلاری فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی با تکیه‌بر توانمندی پیمانکاران داخلی و مدیریت هوشمندانه انرژی در زمستانی سخت شاهد بود.