خبرگزاری آریا - مدیر کل آبخیزداری سازمان منابع طبیعی کشور با اشاره به نشست مشترکی که با کمیسیون اصل نود مجلس پیرامون آسیب شناسی فرونشست زمین داشته‌اند، گفت: طبق آمار وزارت نیرو 609 دشت در کشور نیازمند مدیریت آبخوان هستند.
حمید نوری ، آسیب شناسی فرونشست زمین را که کمیسیون اصل نود مجلس هم به آن ورود پیدا کرده به عنوان یکی از چالش‌های مهم کشور دانست و گفت: سالانه نزدیک به 5 میلیارد مترمکعب از منابع آبهای زیرزمینی را از دست می‌دهیم که بیانگر بیلان منفی سفره‌های آب زیرزمینی است، بنابراین مدیریت مصرف مهمترین موضوعی است که باید ما به آن بپردازیم اما چرایی این مسئله و اینکه چرا مدیریت مصرف در طول این سال‌ها آنچنان که باید و شاید به اهداف برنامه‌های توسعه نینجامیده و اینکه چرا تخریب سرزمین در کشور ما هر از چند گاهی موضوع مجلس و دولت ما می شود، از جمله مهمترین موضوعاتی بود که در جلسه با اعضای کمیسوین اصل نود مجلس به آن پرداخته شد.
سالانه نزدیک به 5 میلیارد مترمکعب از منابع آبی زیرزمینی از دست می رود
مدیرکل آبخیزداری سازمان منابع طبیعی کشور ادامه داد: همچنین در این جلسه در خصوص بحث احیا و تعادل‌بخشی آبهای سطحی و زیرزمینی، مدیریت روان آب‌ها و سیلاب‌ها، آبهای شیرینی که به ویژه در حوزه‌های آبخیز سواحل از دسترسی خارج می‌شود که حتما باید برنامه‌های جدی برای آن داشته باشیم، بحث و بررسی شد که در این راستا آبخیزداری و آبخوانداری شاید یکی از راه های مهم احیا و تعادل‌بخشی به شمار آید و در این زمینه وجود یک طرح از سوی مجلس یا لایحه از طرف دولت در کنار یک کارگروهی که به طور منسجم به این موضوع بپردازد، قطعا می‌تواند راهگشا باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه وزارت علوم با بیان اینکه آبخیزداری و آبخوان داری علاوه بر مدیریت آب و مدیریت خاک به مدیریت اکوسیستم و سلامت آن نیز می‌اندیشد، اضافه کرد: به طور قطع فرسایش بادی، آبی، ریزگردها، مدیریت مراتع و جنگل‌ها از موضوعات مهمی است که در برنامه آبخیزداری و آبخوان داری به صورت جدی به آن پرداخته می‌شود.
وی با اشاره به اینکه موضوع فرونشست‌ها در مدیریت روان آب‌ها مورد توجه قرار دارد، ادامه داد: از 70 الی 80 سال گذشته نزدیک به 32 میلیون هکتار از اراضی کشور آبخیزداری و آبخوانداری شده که این عدد در قیاس با 90 میلیون هکتار باقی مانده عدد کوچکی است و بدون تردید مشارکت مردمی شرط اول است، اما پرداختن به اعتبارات در برنامه‌های توسعه و بودجه سالیانه حتما می‌تواند راهگشا باشد، عملکرد امسال مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که تمرکز زیادی بر روی اعتبارات آبخیزداری و آبخوانداری شده تا برنامه توسعه هفتم که 4 میلیون هکتار در سال پیش‌بینی شده، محقق شود که با این اتفاق ظرف برنامه هفتم و هشتم می‌توانیم بگوییم که ما در ابتدای جاده‌ای قرار داریم که تخریب زیادی را بر روی آن واقع شده است.
609 دشت در کشور نیازمند مدیریت آبخوان
وی همچنین بیان کرد: طبق آمار وزارت نیرو 609 دشت در کشور نیازمند مدیریت آبخوان هستند؛ آن هم در شرایطی که هنوز سفره‌های زیرزمینی آنها در وضعیت بحران قرار نداشته اما آسیب‌پذیرند، نکته مهم این است که مدیریت منابع آب زیرزمینی در کنار مدیریت آب سطحی اهمیت پیدا می‌کند.
250 میلیون هکتار از اراضی باید تحت مدیریت ریزگردها قرار گیرد
وی با بیان اینکه نرخ فرونشست زمین باید در کنار نرخ فرسایش کشور قرار گیرد، افزود: 15.4 تن در هکتار در سال میانگین فرسایش کشور است که اگر بخواهیم فرسایش بادی کشورهای همسایه را هم در چرخه مدیریت قرار دهیم، عملاً نزدیک به 250 میلیون هکتار از اراضی داخل و بیرون کشور باید تحت مدیریت ریزگردها و کانون‌های گرد و غبار قرار گیرد.
مدیریت حوزه آبخیر باید با نگاه جامع به مولفه موثر در چالش‌ها انجام شود
مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامعه حوزه آبخیز تحت پوشش یونسکو ادامه داد: همچنین موضوع گالی‌ها، خندق‌ها و زمین لغزش‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرند البته این مشکلات تنها مربوط به کشور ما نبوده و این چالش‌ها در دنیا عموماً در یک نگاه کل‌نگر، جمعی و با نگرش مدیریت جامع دنبال می‌شود و هیچ‌گاه موضوع فرونشست و سیلاب در دنیا به تنهایی مدیریت نمی‌شود بلکه مولفه موثر چالش‌ها در کنار همدیگر دیده می‌شود و در نهایت با نگاه جمعی و یکپارچه مدیریت جامع حوزه آبخیز انجام می شود.
3 میلیون هکتار از اراضی کشور دارای آبخوان‌های مستعد آبخوانداری هستند
وی با بیان اینکه 3 میلیون هکتار از اراضی کشور دارای آبخوان‌های مستعد آبخوانداری هستند، بیان کرد: این 3 میلیون هکتار را می‌توان با پخش سیلاب و توجه به دانش بومی که شاید در سال‌های اخیر کمی آن را به فراموشی سپردیم، حل و فصل می‌شود لذا ترکیب نوآوری و فناوری با دانش بومی و مدیریت قنات‌ها با سطحی از مدیریت فنی از موضوعاتی است که جهان نسبت به فرهنگ مدیریت آب کشور ما غبطه می‌خورد.
نوری افزود: این در حالی است که در بسیاری از کشورها این موضوعات چندان عمق پیدا نکرده اما در کشور ما عمیق‌ترین مشارکت را در حوزه قنات می‌بینیم که متأسفانه در سال‌های اخیر کمتر به آن توجه شده از این رو به نظر می‌رسد که مدیریت حوزه آبخیز بالای قنوات باید حتما به صورت جدی دیده شود.
85 درصد دشت‌های کشور در وضعیت بحرانی قراردارند
وی با بیان اینکه حدود 85 درصد دشت‌های کشور در وضعیت بحرانی قراردارند، گفت: بحران در شرایطی نیست که قابلیت مدیریت نباشد؛ وقتی درباره دشت‌ها صحبت می‌کنیم ممکن است بخشی از آن به حالت میرایی رسیده باشد اما دشت‌های بحرانی در مناطق وسیعی قرار دارند که هنوز آسیب‌پذیری بالایی ندارند و امکان احیا وجود دارد./
پایان پیام