خبرگزاری آریا - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در شانزدهمین همایش بین‌المللی بانوان قرآن پژوه گفت: در ایران عزیز به برکت انقلاب اسلامی شاهد جریان پرشتاب زنانه در علوم اسلامی در جهان اسلام و به طور خاص در ایران هستیم و این جریان زنانه علوم اسلامی می‌تواند در فهم و تربیت دینی موثر باشد.
شانزدهمین همایش بین‌المللی بانوان قرآن پژوه و دومین آیین تکریم بانوان مبلغ و محفل دارالقرآن کریم شهر تهران با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت الاسلام احمد مروی تولیت آستان قدس‌رضوی، احمد مسجد جامعی قائم مقام مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، محمدمهدی احمدی مشاور عالی وزیر فرهنگ و مدیرکل حوزه وزارتی، مهدی محمدی معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر فرهنگ و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ریحانه‌السادات رئیسی پژوهشگر قرآنی و دختر شهید رئیسی و جمعی از بانوان فعال قرآنی امروز پنج‌شنبه (6 دی) برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم گفت: خدا را سپاس می‌گویم در ایام معطر به عطر حضرت صدیقه طاهره (س) در این محفل مبارک حضور دارم، مسیری که شما پیموده‌اید ادامه راه مسیری است که پیامبر اکرم(ص) برای بعثت خود طی کردند. تاریخ اسلام را که از صدر بعثت تاکنون بررسی می‌کنیم در می‌یابیم زنان در حوزه علوم و معارف اسلامی سه دوره تاریخی را گذراندند.
وی افزود: دوره نخست تجلی دوره بعثت است که بانوان حضور محسوسی در تعلیم و تعلم معارف اسلامی دارند، غایب نیستند و به تمام معنا در صحنه حضور دارند، دوره دوم با افول تمدن اسلامی (به علل مختلف) دوران کمرنگ شدن زنان در عرصه علوم و معارف اسلامی است که هم در فقه، تفسیر و کلام و هم در سایر حوزه‌های علوم اسلامی دیده شد.
صالحی تصریح کرد: دوره سوم مربوط به دهه‌های اخیر است که دوباره نسیم بعثت تجلی کرده و بانوان در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی ظهور و بروز دارند. اگر پایان مسیر بعثت تا ظهور را به عنوان مسیر تکاملی در نظر بگیریم دوباره بازگشتی به عصر بعثت دیده می‌شود که زنان مقلد علوم اسلامی نیستند بلکه مانند عصر بعثت همپای مردان در عرصه‌های مختلف علوم اسلامی از جمله در حوزه تفسیر فعال هستند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: یکی از مورخانی که صحابه پیامبر گرامی اسلام (ص) را معرفی کرده‌اند از 1500 صحابی زن نام برده‌اند، فرد دیگری 1552 زن صحابی معرفی می‌کند و فرد دیگری از حدود 7700 صحابی که معرفی کرده تقریبا یک هفتم آنها یعنی هزار تن از آنها بانوان هستند.
وی افزود: برخلاف اینکه تاریخ نگاری صحابه متاخر است اما به همان میزانی که اسامی در این کتاب حضور دارد یک هفتم صحابی پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) بانوان هستند.
صالحی تصریح کرد: بنا به فرمایش قرآن کریم تصویر بسیار تلخی از زن در زمان جاهلیت وجود داشت تاجایی که وقتی خبر دختر دار شدن به مردی می‌رسید خشمگین و شرمگین می‌شد و متحیر می‌ماند که آیا این دختر را با خواری نگه دارد یا زنده به گور کند، پیامبر اسلام (ص) در آن ایام امتی را می‌سازد که جمع قابل توجهی از آنان زنان هستند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در این جامعه که بیعت معنا نداشت و حتی مردان هم (چون روسای قبیله همه‌کاره آن قبیله بودند) بیعت نمی‌کردند و زنان سایه موهوم مردان بودند، کار به جایی رسید که پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) زنان را مثل مردان در بیعت‌های مختلف شریک کردند.
وی با اشاره به اینکه در امر هجرت هم زنان مانند مردان حضور داشتند، افزود: زنان در مجامع عمومی حضور داشتند و بخشی از راویان حدیث غدیر زنان هستند. حتی پیامبر اسلام (ص) وقت اختصاصیِ هفتگی برای تعلیم و تربیت زنان تعیین کردند و زنان برجسته مسلمان به ویژه دختر ایشان حضرت صدیقه طاهره (س) به طور پیوسته معلم و مربی زنان بودند.
صالحی تصریح کرد: پیامبر اسلام (ص) موجی را در تعلیم و تربیت زنان ایجاد کردند که بسیار موثر بود؛ بانویی صحابه در دوره خلیفه دوم حضور داشت که نظر او را به مردان ترجیح می‌داد، یک زن صحابه در فاصله بیست سال از بعثت به جایی رسید که نظرش از نظر مردان مقدم‌تر بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ابن‌سیرین خواهری دارد به نام حضه وی به قدری در علم قرائت مقدم بود که ابن‌سیرین (که فقیه و مفسر بود) هر زمان در علم قرائت به مشکلی بر می‌خورد به خواهرش ارجاع می‌داد. در قرون اولیه اسلامی دوران مشعشع از حضور متکلمان و مفسران زن داریم این جمله امام صادق (ع) قابل توجه است که فرمودند چه بسیار زنانی که از مردان فقیه‌تر هستند این جمله از امامی است که همسر مکرم و مادر جلیل‌القدر ایشان از فقهای بزرگ اسلامی هستند.
وی افزود: در دوره تاریخی زن در جامعه اسلامی در تعلیم و تعلم جنس دوم نبود و پا به پای مردان بود که دوره‌ای مشعشع از تاریخ اسلامی است،اما دوره دومی هم داریم که زمان غروب و کمرنگی زنان در حوزه علوم و معارف اسلامی است و این از نظر من با افول تاریخی تمدن اسلامی همزمان است وقتی نیمی از جامعه تعلیم و تعلم دور می‌شود آثار خودش را خواهد گذاشت.
صالحی با اشاره به اینکه کتابی وجود دارد که تراجم نگاری شخصیت‌های معاصر خودش است و درمورد شخصیت‌های قرن هشتم در جهان اسلام مطالبی را ذکر کرده است، تصریح کرد: در این کتاب بیش از 5 هزار شخصیت قرن هشتم معرفی شده است که 190 نفر آنها از بانوان هستند درحالی که در دوره نخست یک هفتم صحابه از زنان هستند در همین دوره هنوز جهان اسلام یک‌سر و گردن (بلکه بیشتر) از سایر کشورها از جمله مغرب زمین فاصله دارد اما شاهد درخششی که از عصر بعثت تا قرن 4 هجری بودیم نیستیم. علل رخ دادن این اتفاق متعدد است از عوامل اجتماعی، سیاسی گرفته تا ذهنی و معرفتی.
وی افزود: در مورد عوامل اجتماعی باید گفت زمانی که سرزمین خلافت تکه تکه می‌شود مناطق جهان اسلام درگیر تنازع هستند و این بهم ریختگی به عنوان عاملی اجتماعی در علم زنان تاثیر می‌گذارد، چرا که تعلیم و تعلم در آن زمان به سفر وابسته بود و مثل امروز اینترنت و ارتباطات راه دور وجود نداشت. وقتی جهان اسلام آن وضعیت را پیدا کرد سفر برای زنان سخت‌تر شد و این امر بر آموزش زنان تاثیرگذار بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: عامل دیگر روایاتی بود که در این دوره‌ها نشر یافت از جمله یکی از احادیث که با مسلمات دینی ناسازگار بود به تفکر اجتماعی مسلمانان راه یافت، عامل دیگر سیاسی و جنگ سالاریِ نظام‌های سیاسیِ ملوک الطوایفیِ پدیدآمده در دنیای اسلام بود که مردسالارانه زنان را به حرمسرا کشاندند و از فضای اجتماعی سالم دور کردند.
وی افزود: دوره سوم دوره‌ای است که در آن زیست می‌کنیم و در تمام جهان اسلام نمایه‌های آن را می‌بینیم، اما در ایران عزیز به برکت انقلاب اسلامی اتفاقات بسیار بسیار پر رونق‌تری دیده می‌شود و شاهد جریان پرشتاب زنانه در علوم اسلامی در جهان اسلام و به طور خاص در ایران هستیم و این جریان زنانه علوم اسلامی بسیار بسیار می‌تواند در فهم و تربیت دینی موثر باشد. این رویه بازگشت به تعالیم ناب بعثت (همان که پیامبر اکرم (ص) آن را آغاز کردند) است.
صالحی تصریح کرد: برخی سخن از زنانه شدن علوم اسلامی هم دارند که می‌توان فقه زنانه هم داشته باشیم (که البته قصد پرداختن به آن ندارم) اگر شهید مطهری می‌گفت فقه عرب بوی عرب می‌دهد و فقه عجم بوی عجم، فقه مرد هم بوی مرد و فقه زن نیز بوی زن می‌دهد و تفسیر زنانه و مردانه و الهیات نیز همینطور است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: حساسیت‌های موضوعی مردان و زنان یکسان نیست؛ ممکن است مردان و زنان درمورد موضوعاتی که تامل می‌کنند با یکدیگر متفاوت باشند زنان مظهر صفات جمال الهی هستند و تجلی‌ای که صفات جمال الهی در زنان کرده در نوع مواجهه آنان با تجلی اعظم الهی با مردان که بیشتر تجلی صفات جلالیه الهی هستند متفاوت خواهد بود.
وی در پایان اظهار کرد: در تعاملی که زنان در تجلی‌ای که قرآن کریم بر آنها می‌یابد حتما اتفاقات مبارکی خواهد افتاد.
گفتنی است، در این مراسم از جمعی از پژوهشگران قرآنی ایرانی و خارجی تقدیر بعمل آمد.